Po raz pierwszy w historii australijski personel będzie współpracował ze swoimi amerykańskimi odpowiednikami, aby przeprowadzić konserwację atomowego okrętu podwodnego USS Hawaii (SSN 776) na terenie Australii. Stanowić to ma znaczący krok w ramach programu AUKUS, przygotowując Royal Australian Navy na moment, kiedy sama będzie posiadać podobne jednostki.

Wizyta atomowego jednostki typu Virginia w bazie sił morskich HMAS Stirling, na terenie Australii Zachodniej odbywa się w ramach okresowej konserwacji okrętu podwodnego (Submarine Tendered Maintenance Period, STMP). Poprzez udział w tym australijskich specjalistów ci zdobędą cenne doświadczenie, dzięki któremu w przyszłości będą mogli serwisować amerykańskie, brytyjskie, a w następnie także rodzime okręty podwodne z napędem atomowym.

Nie jest to pierwsza wizyta okrętu tego typu i klasy w tym kraju. W sierpniu ub.r. do Perth przybył USS North Carolina (SSN 777), co było pierwszym przypadkiem obecności jednostki z napędem atomowym na australijskich wodach. Wiązało się to wprawdzie z protestem grupy osób przeciwnych rozwijaniu i obecności atomu w Australii, niemniej władze w Canberze są zdecydowane, by kontynuować współpracę z krajami partnerskimi na rzecz bezpieczeństwa w rejonie Indo-Pacyfiku, szczególnie w obliczu ekspansji i agresywnej polityki Chin. Potencjalnie może to otworzyć furtkę dla rozwoju energetyki atomowej na australijskiej ziemi, dotąd blokowanej przez rządowy zakaz budowy elektrowni atomowych, obowiązujący od 1998 roku, a także wykorzystania w tym celu bogatych, krajowych złóż uranu.

USS Hawaii (SSN 776) dołączył do stacjonującego w tym porcie USS Emory S. Land (AS 39), okrętu zaopatrzeniowego dla jednostek podwodnych, który ma zadbać o planowane czynności konserwacyjne, w tym usunięcie i ponowną instalację anteny znajdującej się na kiosku jednostki, natomiast zespół nurków przeprowadzi inspekcję podwodnego układu holowanego, wylotów wyrzutni torped oraz symulację demontażu i instalacji pompy trymującej i pełnego olinowania.

Co istotne, wraz z amerykańskimi technikami ma pracować 30 Australijczyków w ramach szkolenia i transferu wiedzy, które trwają od stycznia 2024, gdy dołączyli do załogi okrętu. Ma to stanowić krok na drodze do stworzenia infrastruktury i kadr zdolnych do konserwacji konwencjonalnie uzbrojonego okrętu podwodnego o napędzie atomowym, jaki znajdzie się w składzie Royal Australian Navy. Co istotne, trwa już szkolenie marynarskich kadr, które w przyszłości mają tworzyć zarówno załogi, jak i zaplecze oraz dowództwo nowych sił podwodnych.

- To ważny moment dla Królewskiej Australijskiej Marynarki Wojennej. Po raz pierwszy mamy Australijczyków, którzy zostali przeszkoleni i certyfikowani na pokładzie USS Emory S. Land, wykorzystując swoje umiejętności na amerykańskim SSN na wodach australijskich - powiedział kadm. Matthew Buckley, szef australijskiej agencji ds. okrętów podwodnych.

AUKUS to wzmocnione trójstronne porozumienie w sprawie bezpieczeństwa, które ma pomóc Australii w pozyskaniu suwerennych, konwencjonalnie uzbrojonych okrętów podwodnych z napędem atomowym. Obecna wizyta USS Hawaii w HMAS Stirling jest częścią wieloletnich prac, w które zaangażowane są także USA i Wielka Brytania. W ramach tego przedsięwzięcia do 2027 roku mają powstać Submarine Rotational Force - West (SRF-W. Odbywa się to w ramach tzw. Fazy 1, co będzie się wiązało z rotacyjną służbą czterech okrętów podwodnych US Navy i jednego Royal Navy w Australii Zachodniej, aby wzmocnić zdolności obronne na tym obszarze i jednocześnie rozwijać infrastrukturę z myślą o utrzymywaniu i konserwacji jednostek klasy SSN.

Faza 2 przedsięwzięcia ma rozpocząć się po 2030 roku, kiedy USA mają sprzedać Australii trzy okręty podwodne typu Virgnia, z opcją na dwa kolejne, jeśli zajdzie taka potrzeba. Będzie się to również wiązało ze stopniowym wycofywaniem jednostek typu Collins, posiadających napęd konwencjonalny. Z kolei Faza 3 zakłada połączenie brytyjskiego projektu okrętu podwodnego nowej generacji z zaawansowaną technologią amerykańską i australijską celem budowy i dostarczenia docelowej jednostki SSN AUKUS, czyli serii skierowanej zarówno dla sił morskich Wielkiej Brytanii, jak i Australii.

Aby umożliwić realizację tego przedsięwzięcia, rządy trzech państw podpisały umowę dokonującą zmiany prawne umożliwiające znaczne zmniejszenie barier w handlu obronnością i wymianie technologii, a także szybszą i bardziej wydajną współpracę między naukowcami, inżynierami i przemysłem obronnym. Ma to przynieść korzyści wszystkim trzem krajom i pomóc w wykorzystaniu pełnego potencjału gospodarczego, innowacyjnego i bezpieczeństwa AUKUS. Oprócz tego władze Australii i Wielka Brytanii podpisały w marcu tego roku nową umowę o współpracy w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa. Porozumienie ma ułatwić wspólne działanie sił obronnych obu państw.
Rząd w Canberze planuje, by pierwsza jednostka w składzie Royal Australian Navy weszła do służby na początku 2040 roku. W związku z tym przedsięwzięciem ma wydać astronomiczną sumę nawet 360 mld dolarów.