Flota FSRU podwoi się do 2025 roku – przewidywali około 10 lat temu analitycy z Oxford Institute of Energy Studies. Po napaści Rosji na Ukrainę widać, że wiele krajów europejskich poszukuje sposobów na zwiększenie możliwości przeładunkowych skroplonego gazu. W Polsce zdecydowano, że statek FSRU zacumuje w Zatoce Gdańskiej.

– Rynek FSRU rozwijał się falami – zauważyła Zlata Sergiejeva z KAPSARC, powołując się na ustalenia Oxford Institute of Energy Studies, który wyróżnił cztery fale. – Największa podaż FSRU miała miejsce po 2017 r. Do 2017 r. wielkość floty FSRU wzrosła już o około 60% od początku trzeciej fali w 2013 r. Możliwe, że jesteśmy teraz w początek piątej fali, wywołanej przez niektóre kraje europejskie próbami znalezienia alternatywy dla rosyjskiego gazu rurociągowego i dywersyfikacji źródeł dostaw – zauważa Sergiejeva.

LNG na fali

Floating LNG (FLNG) pozwala na przetwarzanie gazu na specjalnie przystosowanym statku. Zaletą takiego zbiornikowca LNG jest to, że może on być wykorzystywany w układzie eksportowym lub importowym. W przypadku wysyłki, instalacja zbiornikowca może zostać użyta do skraplania gazu. Wtedy mamy do czynienia z procesem „floating production, storage and offloading” [FPSO]. W relacjach importowych zbiornikowiec wykorzystywany jest do magazynowania i regazyfikacji LNG. Wtedy jest statkiem FSRU (floating storage and regasification).
Rok po rosyjskiej inwazji na Ukrainę i wynikających z niej zmianach w morskim transporcie LNG rynek pozostaje wciąż dynamiczny. Popyt na zbiornikowce LNG wzrósł i utrzymuje się na wysokim poziomie, zapełniając doki głównie stoczni chińskich i koreańskich.

„W 2021 roku stoczniowe dostawy zbiornikowców LNG osiągnęły nowy rekord. Stocznie przekazały operatorom 54 jednostek o pojemności 9,12 mln m3” – wyliczyli analitycy Banchero Costa. W 2022 r. odbiory zmalały do 29 jednostek o nośności łącznej 4,52 mln t w 2022 roku. W 2023 r. na rynek trafi około 35 jednostek o pojemności 5,40 mln m3 po uwzględnieniu opóźnień w produkcji niektórych stoczni.
Portfel zamówień na kolejne lata jest bardzo wysoki i do 2026 r. przewiduje się dostawę ponad 260 jednostek. W przypadku nadpodaży floty zbiornikowców LNG, część z nich może już po zakontraktowaniu zostać rozbudowana o funkcje skraplania lub regazyfikacji.

Gazowce na giełdzie

Na rynek gazowców i statków zasilanych gazem zwrócili uwagę analitycy giełdowi.  Biznes gazowy i jego gracze, a szczególnie operatorzy i inwestorzy, stali się obiektem zainteresowania banków. Barry Parker z SeatradeMaritime.com zwraca uwagę na zespół Deutsche Bank zajmujący się Golar LNG, handlującym na Nasdaq (GNLG).

Przedmiotem zainteresowania stał się New Fortress Energy (Nasdaq: NFE), który tworzy alians z terminalami FLNG, a także FSRU Excelerate Energy (NYSE: EE), podmiot również zaangażowany w inwestycje w terminale LNG. Ten ostatni podmiot ma 13 terminali LNG w dziewięciu krajach i prawie dwie dekady zajmuje się działalnością operacyjną w ich obsłudze.

Firma chwali się, że „angażuje się w misję wyeliminowania niedostatków w zasobach energetycznych i zamierza dokonywać znaczących długoterminowych inwestycji w nasze projekty, co czyni nas idealnym partnerem dla krajów, które chcą w sposób zrównoważony uzyskać niezależność energetyczną”.

Aktywne FSRU

Eksperci z Oxford Institute of Energy Studies wyliczyli 5 lat temu, że w eksploatacji znajdowało 26 statków FSRU, z których 23 działały jako terminale, a 3 jako magazyny LNG. 10 było w budowie, a opcje na kolejne 10 zostały złożone w stoczniach. W raporcie IGU oszacowano, że do 2025 r. będzie działać blisko 50 jednostek FSRU. Ich potencjał przerobowy prognozowano na blisko 200 ton rocznie importu LNG, czyli 60% światowej produkcji LNG w 2016 r.

W 2023 r. w eksploatacji znajduje się około 55 aktywnych FSRU, w tym 4 uruchomione w 2023 r. w Niemczech i jeden w Chorwacji, oparty na zbiornikowcu LNG Croatia zacumowanym na wyspie Krk.

FSRU nowy czy przebudowany?

Większość FSRU to jednostki nowe, wybudowane z instalacjami pozwalającymi na regazyfikację. Część z nich to jednostki przebudowane. Konwersja tradycyjnego zbiornikowca LNG na LNGC była jeszcze rok, dwa lata temu około 50% tańsza niż budowa kompletnego FSRU.
Do połowy 2022 r. koszt konwersji szacowano na około 100-150 mln USD. Takie rozwiązanie może być dzisiaj korzystne również z innego powodu. Doki na budowę nowych jednostek są już zakontraktowane na kilka lat. Konwersja zbiornikowca LNG może skrócić więc znacznie jego przekazanie do czynnej eksploatacji w roli terminala regazyfikacyjnego.

Dla operatora starszej jednostki przebudowa może być również szansą na przedłużenie jej żywotności w roli FSRU. Tak więc z ekonomicznego punktu widzenia bardziej korzystna dla właściciela zbiornikowca LNG przebudowa statku starego typu na FSRU jest rozwiązaniem alternatywnym do sprzedaży do stoczni złomowej. Ponadto na konwersję do standardów LNGC wystarczy najczęściej rok pobytu w stoczni remontowej. W rezultacie, niektóre jednostki FSRU to zbiornikowce przebudowane ze starszych statków.

Konwersja wymaga modernizacji

Ale są tez niedostatki we wprowadzeniu przebudowanego statku. FSRU wymaga w miarę zwiększonego popytu modernizacji. Przed takim problemem stanął rząd Chorwacji. Pływający terminal gazowy okazał się niewystarczający dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa.

Wärtsilä poinformowała niedawno, że kontrakt na zwiększenie wydajności systemu regazyfikacji LNG Croatia zostanie wzbogacony o nowy moduł regazyfikacji. Statek FSRU o długości 280 m jest własnością firmy LNG Hrvatska z siedzibą w Zagrzebiu i działa jako terminal LNG firmy na wyspie Krk. Zamówienie na nowy system zostało złożone w 2Q23.

Nowy moduł uzupełni istniejący system regazyfikacji Wärtsilä i zwiększy przepustowość terminalu o 212 mln ft3/d (odpowiednio 250 tys. m3/godz).

– Istniejący moduł regazyfikacji Wärtsilä na pokładzie LNG Croatia był wydajny i niezawodny. Dlatego cieszymy się, że ponownie zwróciliśmy się do Wärtsilä o tę nową jednostkę, która pozwoli nam zrealizować nasze plany ekspansji – powiedział Ivan Fugaš, dyrektor zarządzający LNG Hrvatska.

– Projekt rozbudowy terminalu Krk ma bardzo duże znaczenie dla wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Chorwacji i dostaw gazu — podkreślił Kjell Ove Ulstein, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w firmie Wärtsilä Gas Solutions. – „W Wärtsilä z dumą wspieramy ten projekt naszą zaawansowaną technologią regazyfikacji. To ostatnie zamówienie odzwierciedla fakt, że nasze systemy stanowią punkt odniesienia w branży pod względem efektywności energetycznej, solidności i elastyczności operacyjnej.

Rynek producenta FSRU

Rynek producentów FSRU jest wciąż zdominowany przez stocznie z Republiki Korei Południowej: Daewoo Shipbuilding and Marine Engineering, Samsung Heavy Industries i Hyundai Heavy Industries. W ostatniej dekadzie dołączyły do nich stocznie chińskie: Wison Nantong Heavy Industry i Jiangnan Shipyard Group. Z rynku wypadły stocznie japońskie.

Podczas gdy na rynek w 2023 r. trafi 38 zbiornikowców LNG, w tym 4 ze stoczni chińskich, to w 2024 będzie to 75 jednostek (8 z Chin), a w 2025 r. planuje się odbiory 89 statków, w tym 14 z Chin. Taki wysyp statków może wywołać nadpodaż pojemności na rynku transportu morskiego gazu i spadek stawek frachtowych i czarterowych. Szansą na stabilizację i utrzymanie rentowności stawek jest przeznaczenie części jednostek na FSRU.

I to może być szansa pozyskania takiej jednostki dla Polski po cenach do przyjęcia. Na razie w portfelu zamówień Daewoo Shipbuilding and Marine Engineering (DSME) jest 12 statków FSRU, Hyundai Heavy Industries (HHI) ma portfel z kontraktami na 11 jednostek, a Samsung Heavy Industries (SHI) na 10 statków FSRU. W Singapurze ulokowano 9 kontraktów. Buduje je grupa Seatrium utworzona z Keppel Offshore & Marine Ltd i Sembcorp Marine Ltd. Ta ostatnia stocznia ma na koncie m.in. przebudowę zbiornikowca LNG na FSRU KARMOL LNGT Powership Asia.

Doki pełne zbiornikowców LNG

Już w połowie 2022 r. stocznie Republiki Korei odmawiały przyjęcia nowych zamówień FSRU ze względu na wykorzystanie pełnych mocy produkcyjnych gazowców.

– Ogromna liczba nowych zamówień została w 2022 przyjęta w chińskich i południowokoreańskich stoczniach – mówił w wypowiedzi dla Reutera K.W. Kim, wiceprezes w Hyundai Heavy Industries, flagowej grupy stoczni KSOE, największego na świecie producenta zbiornikowców LNG.

Portfel KSOE jest prawie pełny, a zamówienia zapewniły produkcję do 2025 r. Kim dodał, że kontenerowce i zbiornikowce LNG zajmują około 30% potencjału wytwórczego. KSOE buduje rocznie od 20 do 22 zbiornikowców LNG.

Południowokoreańskie stocznie borykają się od pewnego czasu z problemami związanymi z niedoborem siły roboczej, a jednocześnie ceny kontraktowe musiały uwzględnić prawie dwukrotny wzrost cen blach stalowych i innych materiałów, powiedział Kim.

– W tej chwili nie możemy przyjmować nowych zamówień na FSRU – podkreślił dyrektor HHI i wyjaśnił, że w 2020 r. Qatargas i TotalEnergies zarezerwowały miejsca na budowę statków dla projektów LNG realizowanych w Katarze i Mozambiku. W 2022 r. amerykańscy producenci LNG również zaczęli poszukiwać zbiornikowców LNG, ponieważ producenci gazu zwiększają systematycznie eksport.

FSRU W Gdańsku

Gaz-System S.A. miesiąc temu ogłosił przejście do 2. etapu procedury wyłonienia operatora do zarządzania terminalem FSRU w Gdańsku. Wynika to z faktu, że w ramach Fazy 1. procedury została zawarta Umowa OtP (Order to Proceed) z uczestnikiem przetargu, „który złożył wiążące zamówienie obejmujące 100% usług regazyfikacji FSRU udostępnianych przez Gaz-System”.

„Projekt zakłada umiejscowienie w rejonie Gdańska pływającej jednostki FSRU (ang. Floating Storage Regasification Unit), zdolnej do wyładunku LNG, procesowego składowania i regazyfikacji LNG” – informuje Gaz System.

Firma zapowiada, że „terminal FSRU ma być przystosowany do prowadzenia procesu regazyfikacji na poziomie 6,1 mld m3 paliwa gazowego rocznie. Usługi regazyfikacji FSRU zostaną udostępnione pod warunkiem podjęcia przez Gaz-System S.A. pozytywnej Ostatecznej Decyzji Inwestycyjnej oraz zrealizowania inwestycji w zakładanym terminie – 1 stycznia 2028 r.”

W drugiej fazie, która się właśnie zakończyła, Gaz-System oczekiwał przedłożenia oferty obejmującej oferowany poziom wykonywania usług regazyfikacji przez zapowiadany okres świadczenia tych usług w ustalonym umową okresie.

Procedura wyboru operatora jest rozbudowana i ma na celu wybranie najlepszego zarządcy terminalu FSRU. Jedno co jest pewne to to, że terminal będzie działał w granicach Zarządu Portu Morskiego Gdańsk, na którym ciążyć będzie zabezpieczenie dobrych warunków dostępu od strony lądu i morza oraz bezpieczeństwa tego strategicznego terminala.

Terminal w Gdańsku powstaje więc w okresie wysokiego popytu na zbiornikowce LNG i terminale przeładunkowe gazu, również te pływające, a więc w niekorzystnej sytuacji rynkowej wzmożonego popytu na przewozy skroplonego gazu drogą morską i wysokimi cenami produkcji takich jednostek. Jest jednak szansa, że w ciągu dwóch lat sytuacja na rynku transportu morskiego LNG się ustabilizuje. Jednak ceny nowych budów i konwersji statków prawdopodobnie pozostaną co najmniej na poziomie z 2023 r.