Rok 2023 był kolejnym pozytywnym okresem dla handlu ropą naftową, pomimo wysokich cen i ryzyka recesji gospodarczej. W okresie styczeń-grudzień 2023 r. światowe przeładunki ropy naftowej wzrosły o 5,3% r/r informuje Banchero Costa Research, powołując się na dane wynikające z obserwacji ruchu statków przez Refinitiv, z wyłączeniem całego handlu kabotażowego. Ten wzrostowy trend zanotowano również w Gdańsku i Gdyni, głównych paliwowych portach Polski. 

Efektem sankcji wprowadzonych po napaści Rosji na Ukrainę i zmiany łańcuchów logistycznych Wzrost podaży ropy naftowej na głównych szlakach morskich do poziomu 2 160,6 mln t, z 2 050,9 mln t w okresie styczeń-grudzień 2022 r. i 1 886,3 mln t w 2021 r., a także nieco powyżej 2 110,5 mln t w tym samym okresie 2019 r. – porównuje Banchero Costa. Wydłużyły się trasy przewozów ropy naftowej, zmieniły główne szlaki, zwiększyła praca przewozowa zbiornikowców. Szczególnie po atakach rakietowych na Morzu Czerwonym. 

Ale wzrosty nie będą trwały wiecznie, bowiem Energy Information Administration (EIA) ustaliła, że światowy popyt na ropę naftową wzrósł co prawda o 2,3 mb/d do 101,7 mb/d w 2023 r., jednak pod koniec roku zmalał. „W wyniku osłabienia klimatu makroekonomicznego globalny wzrost popytu w IV kw. 2023 r. został skorygowany w dół o prawie 400 kb/d, przy czym Europa odpowiadała za ponad połowę spadku” – informuje amerykańska Energy Information Administration. 

2023 – wzrosty, 2024 - spowolnienie

Spowolnienie będzie kontynuowane w 2024 r., a globalne dostawy zmniejszą się o połowę do 1,1 mb/d. Tą prognozę uzasadnia się tym, że wzrost PKB w głównych gospodarkach będzie utrzymywał się poniżej trendu. Poprawa wydajności i dynamicznie rozwijająca się flota pojazdów elektrycznych również hamują popyt.

Głównym beneficjentem zmian w łańcuchach logistycznych ropy naftowej są kraje Zatoki Perskiej, Rosja oraz Stany Zjednoczone. Zbiornikowcami z Zatoki Perskiej w okresie styczeń-grudzień 2023 r. wywieziono 869,1 mln t ropy naftowej. Mimo, że eksport z tego regionu zmalał o 1,4% r/r, to wciąż stanowił 40,2% światowego handlu morskiego. Arabia Saudyjska ma decydujący udział w dostawach ropy na rynek międzynarodowy. Z jej odwiertów i terminali na zbiornikowce załadowano w 2023 r. 336 mln t. 

Eksport z USA wzrósł o 19,5% r/r do 197,2 mln t w okresie styczeń-grudzień 2023 r. Z Afryki Zachodniej eksport wzrósł o 2,5% r/r do 174,8 mln t. Z Ameryki Południowej eksport zwiększył się o 20,8% r/r do 157,6 mln t. Z Wielkiej Brytanii i pól naftowych Norwegii eksport wzrósł o 3,4% r/r do 111 mln t. To europejscy beneficjenci zmian w kierunkach handlu ropą naftową. 

Eksport z portów rosyjskich wzrósł natomiast o 5% r/r do 229,5 mln t, co stanowi 10,6% światowego handlu. Ceny rosyjskiej ropy na rynkach międzynarodowych gwałtownie spadły w listopadzie ubr., a 6 grudnia Ural spadł poniżej pułapu cenowego 60 dolarów za baryłkę. Niższe ceny i spadek dostaw ropy o 200 kb/d spowodowały, że listopadowe przychody z eksportu ropy i produktów spadły o 17% w ujęciu miesięcznym do 15,2 mld USD, czyli poziomu nienotowanego od lipca 2023 r. Przychody spadły bardziej w przypadku ropy (poniżej 2,4 mld USD miesięcznie) niż produktów ( mniej niż 800 milionów dolarów).

Import ropy szlakami morskimi

Jeśli chodzi o popyt, import drogą morską do Unii Europejskiej (27) wzrósł o 4,7% r/r do 472,4 mln t w okresie styczeń-grudzień 2023 r. UE generuje 21,9% światowego importu ropy naftowej transportowanych zbiornikowcami. 

Chiny zwiększyły import ropy naftowej w 2023 r. aż o 16,6% rok do roku do 512 mln t. Rafinerie Chin generują 23,7% światowego importu ropy naftowej. Import Indii wzrósł o 1,9% r/r do 228,2 mln t. To stanowi 10,6% światowego handlu morskiego tym strategicznym surowcem. Do Korei Południowej import wzrósł o 2,7% r/r do 140,4 mln t w 2023 r. Import Japonii zmalał w 2023 r. o 8,1% r/r do 121,6 mln t – informują eksperci Banchero Costa.

- Stany Zjednoczone są prawdopodobnie największym wygranym sankcji nałożonych na Rosję oraz prób wspierania cen ropy przez OPEC poprzez obniżanie kwot wydobywczych – zauważają analitycy Banchero Costa Research.

W styczniowym raporcie Banchero Costa podkreśla, że: „Eksport z USA w ostatnich latach gwałtownie wzrósł, do tego stopnia, że obecnie USA są trzecim co do wielkości eksporterem na świecie, po Arabii Saudyjskiej i Rosji. Na USA przypada obecnie 9,1% światowych ładunków ropy naftowej (bez kabotażu).

Amerykański beneficjent sankcji

Amerykańskie firmy wiertnicze i terminale załadunkowe ropy naftowej pracowały od 2022 r. na pełnych obrotach. Eksport ropy naftowej z USA zanotował w 2022 r. imponujący wzrost 22,9% w stosunku do 2021 r. W 2023 r. na zbiornikowce, głównie w portach Zatoki Meksykańskiej, załadowano 197,2 mln t ropy naftowej.

A to oznaczało kolejny rekordowy rok dla producentów ropy i koncernów naftowych z USA. W efekcie w 2023 r. eksport amerykańskiej ropy wzrósł o 19,5% r/r. O skali wzrostów świadczy porównanie z 2019 r. W stosunku do tego roku w 2023 r. wyeksportowano z USA 53,2% więcej ropy naftowej niż w 2019 r. 

Około 55% eksportu ropy amerykańskiej przepompowuje się na statki rurociągami prowadzącymi do terminali Corpus Christi. Około 17% amerykańscy nafciarze eksportują przez Galveston, ok. 10% ropy dociera na rynek z Houston, ok. 6% z LOOP, ok. 4% z Bayport, ok. 2% z Beaumont.

Ze względu na ograniczenia infrastrukturalne, nadal jedynie 58% wolumenu ropy naftowej ładowanej w terminalach portów USA ładuje się na VLCC. Większość ładunków VLCC jest ładowana w Corpus Christi, Galveston i LOOP.

Około 20% ropy jest ładowanych w portach amerykańskich na zbiornikowce  Suezmax, a 21% na Aframax.

Główne kierunki dostaw amerykańskiej ropy, to Europa i Azja. Do terminali paliwowych Europy w 2023 r. dotarło około 45% eksportowanej ropy, 42% wyeksportowano do Azji, a reszta do obu Ameryk. Szlakami atlantyckimi w ciągu 12 miesięcy 2023 r. z USA do Unii Europejskiej wysłano około 73,9 mln ton (37,5%  całości dostaw). Do portów Wielkiej Brytanii skierowano statki z około 14,2 mln t (7,2% całości).

- Konkretnie: w 2023 r. wysłano 22,6 mln t ropy naftowej do Holandii, 10,5 mln t do Włoch, 11 mln t do Hiszpanii, 9,3 mln t do Francji, 7,9 mln t do Niemiec, 2,9 mln t do Danii, 2,4 mln t do Szwecji – wyliczyli analitycy  Banchero Costa. Całkowity eksport z USA do Unii Europejskiej wzrósł o 40,0% r/r w 2023 r. Rok wcześniej zanotowano wzrost dostaw ropy amerykańskiej do UE o 44,7% w stosunku do 2021 r.

W 2023 r. z USA do Korei Południowej wysłano około 21,3 mln ton (10,8% całości eksportu USA). To oznacza wzrost o 10,2% r/r. Eksport z USA do Indii spadł o 47,3% r/r w 2023 r. do 8,1 mln ton, po spadku o 18,8% r/r również w 2022 r. To efekt wzrostu importu Indii z pól roponośnych Rosji. 

W 2023 r. eksport do Chin wzrósł o 96,6% r/r do 21,2 mln ton, a na Tajwan o 29,5% r/r do 10,5 mln ton. Dostawy amerykańskiej ropy do Singapuru zmalały o 16,0% r/r w 2023 roku do 10,8 mln ton, po rekordowym wzroście o 311% r/r w 2022 r.

Amerykanie zwiększą dostawy do 2025 r.

Krótkoterminowa prognoza EIA zawarta w wydobyciu ropy naftowej w Stanach Zjednoczonych zakłada produkcję 13,2 mln baryłek dziennie (b/d) w 2024 r. i ponad 13,4 mln b/d w 2025 r. czytamy w najnowszym „Short-Term Energy Outlook”. To byłoby nowym rekordem produkcji na polach roponośnych USA. Wg EIA w ciągu najbliższych dwóch lat wydobycie amerykańskiej ropy będzie nadal rosło. Jest to efekt wzrostu wydajności odwiertów. Ten wzrost hamuje mniejsza liczby aktywnych platform wiertniczych.

Zawirowania w handlu ropą naftową mogą zostać spowodowane niską aktywnością czołowych gospodarek i wprowadzaniem do gospodarek zasilania przemysłu i transportu opartego na energii odnawialnej.  

Dlatego EIA przewiduje, że w ciągu najbliższych dwóch lat dynamika światowego zużycia paliw ciekłych będzie niższa. Prognozowana konsumpcja wzrośnie tylko o 1,4%, do 1,4 mln b/d w 2024 r. i o 1,2 mln b/d (1,2%) w 2025 r

- Choć wzrost na lata 2024 i 2025 to mniej niż wzrost o 1,9 mln baryłek dziennie w 2023 r., co w dużej mierze pokrywa się ze średniorocznym wzrostem światowego zużycia paliw ciekłych na poziomie 1,2% w ciągu 20 lat 2004–2023 – stwierdza się w „Short-Term Energy Outlook”. 

To ograniczenie wzrostu tłumaczy się spowolnieniem wzrostu popytu na ropę w Chinach w związku z zahamowaniem wzrostu PKB, rosnącą efektywnością  transportu lądowego i morskiego oraz zakończeniem w 2023 r. wzrostu związanego z ożywieniem po pandemii. 

Światowe zużycie ropy ponad 103,5 mln b/d

EIA prognozuje, że światowe zużycie paliw płynnych w dalszym ciągu osiągnie w 2025 r. poziom rekordowy i „dobije” do ponad 103,5 mln b/d. Będzie tak się działo pomimo spowolnienia gospodarczego, dynamicznego przyrostu OZE oraz zakłóceń w logistyce dostaw spowodowanych wojną w regionie Morza Czarnego i incydentami na Morzu Czerwonym. 

- Światowy wzrost produkcji paliw płynnych wyhamuje – zapowiada EIA. Produkcja wzrośnie o 0,6 mln b/d w 2024 r., w porównaniu z 1,7 mln b/d wzrostu w 2023 r. Będzie się to przejawiało pod wpływem polityki ograniczania produkcji przez OPEC+ i spowalnianiem wzrostu produkcji ropy w USA. 

- Prognozujemy, że w 2025 roku światowa produkcja paliw płynnych wzrośnie o 1,6 mln b/d, z czego około 50% będzie stanowić wzrost wydobycia ropy naftowej w OPEC+ - stwierdza się w styczniowym „Short-Term Energy Outlook”.

Z tego powodu cena ropy Brent w 2024 r. wyniesie średnio 82 USD za baryłkę, czyli mniej więcej tyle samo, co w 2023 r., a następnie spadnie do 79 USD/b w 2025 r. – zapowiada EIA. W 2025 r. pod wpływem zwiększonej aktywności koncernów naftowych, wzrost produkcji nieznacznie przewyższy wzrost popytu. To pozwoli na uzupełnienie zapasów i będzie wywierać presję na obniżenie cen ropy naftowej. 

Obecnie analizie poddawane są skutki wydarzeń na Bliskim wschodzie i globalnych zmian w łańcuchach dostaw ropy, gazu, a także kontenerów. Wyniki analiz dotyczących logistyki surowców energetycznych będzie można niedługo przeczytać w opracowani „Between the Lines”. Zostaną tam również zamieszczone prognozy cen ropy Brent na lata 2024 i 2025.

Fot. Depositphotos