Wojna w Ukrainie wciąż napędzała w 2023 r. popyt na ropę transportowaną drogą morską. Pomimo wysokich cen ropy i ryzyka recesji gospodarczej wiele krajów kupuje ropę „na zapas” i napędza ceny. W tym roku korzystają na tym głównie operatorzy capsize. Choć i operatorzy innych zbiornikowców również na narzekają. W 2022 roku ponad 55% eksportu ropy z Europy Północno-Zachodniej zostało załadowane na statki Aframax, 34% na Suezmax, a 9% na VLCC. W 2023 r. proporcje niewiele się zmieniły.
W okresie od stycznia do sierpnia 2023 r. światowa podaż ropy naftowej w portach załadunkowych wzrosła o 7% r/r do 1 440,7 mln t, z wyłączeniem całego handlu kabotażowego – wynika z danych Maritime Refinitiv opartych na danych pochodzących ze śledzenia zbiornikowców ropy.
Było to znacznie powyżej 1 346,5 mln t, które załadowano na zbiornikowce w okresie styczeń-sierpień 2022 r. i znacznie przekroczyło eksport w okresie styczeń-sierpień 2021 r., kiedy podaż osiągnęła 1 240,3 mln t. Dla porównania wysoką podaż ropy naftowej (1 397,3 mln t) zanotowano w tym samym okresie 2019 r.
Eksport z Zatoki Perskiej wzrósł jedynie o 0,4% r/r do 581,0 mln t w okresie styczeń-sierpień 2023 r. Stanowił jednak 40,3% światowego udziału w morskim rynku handlu ropą. Rosja również wykorzystała rosnący popyt na ropę i uruchomiła nowe morskie szlaki dostaw. W efekcie eksport rosyjskiej ropy wzrósł o 4,7% r/r do 154,8 mln ton zapewniając 10,7% podaży na morskich szlakach światowego handlu ropą.
– Łączny eksport produktów naftowych z USA w pierwszej połowie 2023 r. wyniósł prawie 6 mln baryłek dziennie (b/d). Jest to o 2% więcej niż w tym samym okresie 2022 r. – informuje U.S. Energy Information Administration (EIA) i podkreśla w najnowszym raporcie, że „W pierwszej połowie 2023 r. w ciągu pierwszych sześciu lat eksport produktów naftowych z USA był najwyższy od 1981 r.”, czyli czasu zbierania danych miesięcznych do raportów EIA „Petroleum Supply Monthly”. W efekcie dostawy ropy z USA wzrosły o 19,9% r/r do 126,4 mln t w I połowie br. z Afryki Zachodniej eksport ropy wzrósł o 0,5% r/r do 115,5 mln t.
Prawie jedną czwartą popytu generuje gospodarka ChRL. Import drogą morską Chin wzrósł o 23% r/r do 341 mln t w okresie styczeń-sierpień 2023 r., co stanowi 23,6% światowego handlu tym surowcem energetycznym.
– Po silnym wzroście importu surowców energetycznych do UE w latach 2021-2022 scenariusz całkowicie zmienił się w 2023 r. Import spada drugi kwartał z rzędu w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego – informuje Eurostat w raporcie z II kwartał 2023 r.
Przy czym w drugim kwartale 2023 r. w porównaniu z analogicznym kwartałem 2022 r. import do UE spadł o 39,4% wartościowo i 11,3% pod względem masy netto (w tonach). Wyniki te są następstwem spadków o odpowiednio 26,5% i 6,1% w pierwszym kwartale tego roku – wyliczyli analitycy Eurostatu.
Pod względem podaży netto udziały Rosji w imporcie ropy naftowej i gazu ziemnego do UE stale maleją od drugiego kwartału 2022 r. Import ropy naftowej z Rosji spadł ze średniomiesięcznego poziomu 8,7 mln t w drugim kwartale 2022 r. do 1,6 mln t w drugim kwartale br. To oznacza zmniejszenie dostaw o 82%. Te spadki zrekompensował import od partnerów spoza UE, który wzrósł o 5,8 mln t, z 31,5 mln do 37,3 mln t – podaje Eurostat.
Jeśli chodzi o ropę naftową, przypomnijmy, że 5 grudnia 2022 r. wszedł w życie unijny zakaz importu rosyjskiej ropy drogą morską, a od 5 lutego 2023 r. wprowadzono embargo na produkty naftowe rafinowane, co miało wpływ na wyniki pierwszego i drugiego kwartału 2023 r.
Jeśli jeszcze w II kwartale 2022 r. wiodącym dostawcą ropy naftowej była Rosja, z udziałem na poziomie 15,9% w całości importu do UE, to w II kwartale 2023 r. Rosja zajmowała dopiero 12. miejsce z udziałem na poziomie 2,7%. A to oznacza spadek o 13,2% w porównaniu do 2022 r.
Miejsce Rosji zajęli dostawcy z innych krajów. Ropa naftowa i gaz ziemny zaczęły płynąć zbiornikowcami z Morza Północnego i Zatoki Meksykańskiej oraz innych regionów. Norwegia zwiększyła dostawy o 3,5%, a jej udział w rynku UE wzrósł do 13,7%. Kazachstan zwiększył dostawy o 3,2% i jego udział w rynku UE osiągnął 10,2%. Skorzystały również Stany Zjednoczone.
Przez Atlantyk do Europy popłynęły zbiornikowce z ropą amerykańską i było jej więcej o 2,1%, zwiększając udział do 13,6%. Arabia Saudyjska zwiększyła dowóz ropy o 2,3%, a jej udział osiągnął 9,0%. Również Libia stała się ważnym partnerem krajów UE. Na ten kraj przypada obecnie 8,1% importu ropy naftowej do UE – wynika z wyliczeń Eurostatu.
Na dostawy ropy drogą morską z Europy Północno-Zachodniej, tj. Norwegii i Wielkiej Brytanii, w 2022 r. przypadło 5,2% światowych transportów ropy naftowej drogą morską. Dostawy ropy naftowej z Norwegii i Wielkiej Brytanii wzrosły w 2020 r. o 12% r/r do 110 mln t, z wyłączeniem kabotażu i transportu morskiego ruchu wahadłowym.
Dla porównania, warto zauważyć, że w 2021 r. wolumeny dostaw ropy naftowej drogą morską utrzymały się zasadniczo na stałym poziomie, przy spadku o 0,5% r/r do 109,5 mln ton. W 2022 r. eksport z Europy Północno-Zachodniej spadł o 1,9% r/r do 107,4 mln ton. To był najniższy poziom dostaw od 2019 r. W pierwszych 8 miesiącach 2023 r. Europa Północno-Zachodnia wyeksportowała 74,3 mln ton ropy naftowej, co oznacza wzrost o 3,6% r/r z 71,7 mln ton w tym samym okresie 2022 r. Embargo na rosyjską ropę pozwoliło na ożywienie wież wydobywczych na Morzu Północnym i zwiększyło ich rentowność.
Eksport wrócił do normy. Podaż z platform wiertniczych na Morzu Północnym był prawie idealnie podzielony równo pomiędzy oba kraje w 2020 r. Jednak w 2022 r. Norwegia wyeksportowała 68,9 mln t, podczas gdy Wielka Brytania wyeksportowała zaledwie 38,5 mln t ropy naftowej.
Główne punkty eksportowe ropy naftowej w Europie Północno-Zachodniej to: Mongstad (26,5 mln t załadowanych na statki w okresie styczeń-grudzień 2022), Sture (11,7 mln ton), Hound Point (10,5 mln ton), Gullfaks Platform (9,2 mln ton), Teesport ( 6,8 mln ton), Sullom Voe (4,3 mln ton), Scapa Flow (3,7 mln ton), Stratfjord Platform (3,1 mln ton), Hanne Knutsen (2,9 mln ton), Asgard A FPSO (2,7 mln ton), Alvheim FPSO (2,5 mln ton) mln t), Glen Lyon FPSO (2,0 mln t).
W 2022 roku ponad 55% eksportu ropy z Europy Północno-Zachodniej zostało załadowane na statki Aframax, 34% na Suezmax, a 9% na VLCC. Około 16% ładunków ropy na Morzu Północnym, czyli 17 mln t w 2022 r., ma charakter regionalny i jest kierowany do innych portów w Norwegii i Wielkiej Brytanii. Zbiornikowce wahadłowe przewożą ładunki z platform wiertniczych do terminali lądowych, skąd czasami, choć nie zawsze, są ponownie wysyłane do miejsc docelowych w innych terminalach paliwowych.
Głównym odbiorcą norweskiej i brytyjskiej ropy naftowej jest grupa krajów UE. W 2022 r. do Unii Europejskiej wysłano ogółem 77,4 mln t, czyli 72% popytu. Głównym odbiorcą były terminale w Holandii (25,2 mln t w 2022 r.), Szwecji (14,6 mln t), Niemiec (10,5 mln t), Polski (6,7 mln t). W 2022 r. dostawy do UE27 wzrosły o 19,9% r/r.
Odbiorcą ropy z Morza Północnego są również Chiny. Trafiło tam 6,1% wszystkich dostaw z Norwegii i Wielkiej Brytanii, czyli 6,6 mln t w 2022 r. To znacznie mniej w porównaniu z najwyższym poziomem dostaw w 2020 r., kiedy zbiornikowca dostarczyły do Państwa Środka 19,9 mln t. Tak więc dostawy z Morza Północnego do Chin spadły o 56,5% r/r w 2022 r. 1,3% eksportu, czyli 1,4 mln ton w 2022 r. wysłano do Korei Południowej. 0,8%, czyli 0,9 mln ton w 2022 r., wysłano do Azji Południowo-Wschodniej.
Rosnące ceny ropy napędzają wiercenia w USA i wydobycie na platformach Morza Północnego i Zatoki Perskiej. Ruch zbiornikowców wahadłowych i na połączeniach międzykontynentalnych nie ustaje mimo rosnących cen. Rosja świetnie poradziła sobie z omijaniem sankcji. Pozostali producenci wykorzystali okazję i zwiększyli dostawy do odbiorców ropy naftowej. Do nich dołączyli operatorzy zbiornikowców, ekspedytorzy i spedytorzy, banki i firmy ubezpieczeniowe i oczywiście operatorzy terminali wysyłkowych i odbiorczych w portach morskich. Po raz kolejny okazało się, że jest wojna, jest okazja do robienia biznesu.
Fot. Depositphotos
Przemysł chemiczny UE pod globalną kroplówką. Ropa do UE płynie przez porty szerokim strumieniem
Rosja nielegalnie eksportuje zboże z okupowanych portów na Krymie i Morzu Azowskim
Anomalia w łańcuchach dostaw. Sezon przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia 2024 rozpoczął się wyjątkowo wcześnie
Eksplozja kontenera w chińskim porcie zakłóca łańcuchy dostaw
Meksyk zwiększył dostawy ropy na Kubę mimo ryzyka amerykańskich sankcji
Paryż 2024 za kulisami – CEVA Logistics o znaczeniu planowania i obsługi magazynowej