Podczas sesji „Common Ground: Port Association Dialogue” w czasie wrześniowej konferencji Seatrade Cruise Med w Maladze pięć europejskich i śródziemnomorskich stowarzyszeń portowych obsługujących operatorów statków turystycznych wydało wspólne oświadczenie o zobowiązaniu się do propagowania zrównoważonego wzrostu. Podczas 65. Zgromadzenia Ogólnego MedCruise, które odbyło się w Maladze w Hiszpanii, w ramach Seatrade Cruise Med 2024, Theodora Riga została wybrana na prezesa MedCruise.

W trakcie konferencji i paneli tematycznych podkreślono znaczenie przejrzystości i współpracy między członkami, partnerami i interesariuszami w celu wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań. Zaznaczono, że wspólnym celem działań jest zapewnienie, że branża turystyki morskiej będzie harmonizować zarówno ze środowiskiem miejskim, jak i regionami. Nie da się jednak ukryć, że pod parasolem zrównoważonego rozwoju kryje się budowanie przewagi konkurencyjnej opartej na zróżnicowanej ofercie dla różnych grup wiekowych morskich turystów. 

Fot. MedCruise

W jednej z ważniejszych sesji pt. „Common Ground: Port Association Dialogue” uczestniczyli przedstawiciele wiodących organizacji portów obsługujących morskich turystów. W Seatrade Cruise Med. wzięli udział: prezes MedCruise Figen Ayan, gospodarz konferencji, Monica Berstad z Cruise Norway, Klaus Bondam z Cruise Baltic, Simone Tommaso Maraschi z Cruise Europe i Ian McQuade z Cruise Britain.

Kopenhaga dominuje na Bałtyku

O tym, że 2024 rok będzie nie gorszy zapowiadały rezerwacje na najbliższy sezon. Na przykład w Kopenhadze miejsce docelowe ma rezerwacje były zapewnione na wszystkie 12 miesięcy w roku i ponad 50 rejsów między październikiem 2024 r. a kwietniem 2025 r., co jest niezwykłą rzadkością w regionie Europy Północnej. Gdynia i Gdańsk oraz inne porty bałtyckie mogą tylko marzyć o takim obłożeniu. O turystyce na Bałtyku pisaliśmy tutaj.

Kopenhaga była również miejscem, do którego operatorzy wycieczkowców zgłosili liczne inauguracyjne rejsy. W 2024 r. Queen Anne firmy Cunard, Mein Schiff 7 firmy TUI Cruises, Ocean Albatross firmy Albatros Expedetions, Azamara Onward firmy Azamara i Villa Vey Odyssey firmy Villa Vie Residences (dawniej Braemar firmy Fred. Olsen Cruise Lines) znalazły się wśród 10 statków, które po raz pierwszy zawinęły do terminalu pasażerskiego Kopenhagi. 

Operatorzy wycieczkowcow traktują Kopenhagę bardzo często jako port wymiany pasażerów i załóg oraz zaopatrzenia. To zasługa tego, że działa tu dobrze wyposażone międzynarodowe lotnisko. Podkreśla się, że jest tu elastyczne zaplecze postojowe w trzech terminalach wycieczkowych Ocean Quay oraz centralnie zlokalizowane obiekty w Langelinie Pier i Nordre Toldbod. 

Fot. MedCruise

Dla operatorów wycieczek niezwykle ważna jest zapowiedź, że Port Kopenhaga Malmö zamierza w najbliższej perspektywie doprowadzić do neutralności emisji CO2 w swoich operacjach pasażerskich. Zarząd portu zdecydowanie zapewnia, że do 2025 r. statki pasażerskie we wszystkich terminalach będą mogły korzystać z energii z lądu.

Morze Śródziemne – wysokie wzrosty

Pierwsze informacje z Morza Śródziemnego świadczą o tym, że turystyka pasażerska odzyskuje rynek. Przykładowo port Heraklion odnotowuje historycznie wysoką liczbę odwiedzin. Według dostępnych danych, od stycznia do sierpnia 2024 r. liczba pasażerów rejsów wycieczkowych osiągnęła 348 249. To oznacza znaczny wzrost w porównaniu z 2023 r., kiedy liczba w tym samym okresie wyniosła 233 783. 

Do portu Heraklion, jak informuje jego zarząd, w lipcu 2024 r. przypłynęło 39 statków wycieczkowych, przywożąc łącznie 91 615 pasażerów, podczas gdy w sierpniu 2024 r. przypłynęło 35 statków z 89 863 pasażerami. Dla porównania, w lipcu i sierpniu 2023r. odnotowano odpowiednio 31 cumowań z 50 245 pasażerami i 25 statków pasażerskich  z 49 114 pasażerami. To oznacza wzrost o 82,34% i 82,97%.

Od stycznia do końca sierpnia 2024 r. odnotowano z kolei 171 wejść statków wycieczkowych z łączną liczbą 348 249 pasażerów, w porównaniu do 150 cumowań z 233 783 pasażerami w 2023 r. To oznacza  tempo wzrostu liczby pasażerów na poziomie 48,96%, wyliczyła dokładnie administracja portu Heraklion. 

Malta – 30% więcej wycieczkowców

Na Malcie liczba pasażerów rejsów wycieczkowych w drugim kwartale 2024 r. wyniosła  273 900, co stanowi wzrost o 21,6%  w porównaniu z analogicznym kwartałem ubiegłego roku – informuje National Statistics Office Malta. 

W drugim kwartale 2024 r. do portu pasażerskiego Valetta zawinęło 128 statków wycieczkowych, co stanowi wzrost o 30% w porównaniu z analogicznym kwartałem 2023 roku. Turyści z Włoch i Niemiec były dwoma największymi rynkami UE, którzy zainteresowali się Maltą w drugim kwartale 2024 r.

Całkowity ruch pasażerów rejsów statków wycieczkowych w pierwszej połowie 2024 r. osiągnął 350 462 osób, co stanowi wzrost o 17,9% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku. W pierwszej połowie 2024 r. zawinęło do portu 147 statków wycieczkowych, co stanowi wzrost o 28% w porównaniu z analogicznym okresem w roku poprzednim. 

Fot. MedCruise

Głównym celem turystów jest La Valetta i atrakcje miasta z Muzeum Morskim. Są także organizowane wycieczki po okolicznych wyspach, a także wycieczki do takich miejsc jak Wyspy Gozo i Comino, Błękitna Laguna i wycieczka do jaskiń morskich. Główną atrakcją pozostaje historyczny port na Malcie, który od czasów Fenicjan i kupców arabskich znany jest ze swojego strategicznego znaczenia.

Nie tylko zyski

Operatorzy wycieczkowców są nastawieni nie tylko na wzrost zysków. Zauważa się również konieczność zminimalizowania skutków negatywnego oddziaływania turystyki na środowisko. Menedżerowie stowarzyszeń zauważyli problemy z rosnącą  dynamicznie turystyką w Europie i jej negatywnym oddziaływaniem na środowisko naturalne. Doszli do tych samych wniosków, co operatorzy turystyczni Wielkiej Brytanii, którzy również ostrzegają przed zbyt agresywną turystyką, która zagraża środowisku. Pisaliśmy o tym tutaj. 

Stowarzyszenia portów obsługujących turystykę morską postanowiły skoncentrować się na opracowaniu strategii zrównoważonego rozwoju. Zapowiadają, że dostosują turystykę do potrzeb społeczeństw miast i regionów, które podejmują już aktywne działania na rzecz ochrony środowiska. Niektóre posuwają się nawet do tego, że ograniczają dostęp do niektórych atrakcji, a nawet do miasta. Jak np. czyni to Wenecja. 

– Łącząc siły i współpracując z liniami rejsowymi, CLIA i innymi kluczowymi interesariuszami, zobowiązujemy się do orędowania za odpowiedzialnym podejściem do rejsów takim, które przynosi korzyści naszym gościom, szanuje nasze społeczności, chroni nasze dziedzictwo naturalne i delikatne środowiska oraz przyczynia się pozytywnie do lokalnych gospodarek – informuje MedCruise w komunikacie po konferencji w Maladze.

Prezes MedCruise wzięła również udział w sesji „Stan branży śródziemnomorskiej”, która zgromadziła czołowych liderów branży, aby omówić obecny krajobraz rynkowy, przyszłe priorytety i kluczową potrzebę współpracy w zakresie inicjatyw branżowych i innowacji. W panelu wzięli udział również wybitni mówcy, w tym Marie-Caroline Laurent, Chris Theophilides i Mario Zanetti, a Mary Bond, Dyrektorka Grupy Seatrade Cruise była moderatorką.

Dziedzictwo kulturowe i edukacja

W czasie panelu poświęconego dziedzictwu kulturowemu skoncentrowano się na temacie „Ochrona i zachowanie dziedzictwa miejsca docelowego”. Moderatorką była Carolyn Spencer Brown, dyrektor ds. mediów z  Cruise Media. W panelu wystąpili:  Michele Bosco z Princess Cruises, Elena Garcia z Norwegian Cruise Line Holdings i Marialuisa Iaccarino z MSC Cruises.

Michele Bosco, kierownik ds. wycieczek lądowych i operacji w Princess Cruises, zaprezentowała miejsca wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w regionie Morza Śródziemnego. Zwróciła uwagę na grupę perełek kulturowych i historycznych, dzięki którym najlepiej sprzedają rejsy. Jak podkreśliła Bosco, miejsca wpisane na listę UNESCO są „absolutnie najważniejsze” dla wzbudzenia zainteresowania Europą pasażerów Princess z Ameryki Północnej.

Marialuisa Iaccarino, szefowa wycieczek lądowych MSC Cruises, powiedziała, że „świadomi goście to goście z poczuciem własnej wartości”. Uważała, że „obowiązkiem linii rejsowych jest informowanie gości o zasadach zachowania lub ubioru w miejscach dziedzictwa kulturowego. Bosco podkreśliła, że „edukowanie pasażerów powinno rozpocząć się przed rozpoczęciem podróży”. Jej zdaniem „ludzie, których uczy się historii odwiedzanego kraju, mogą przekazać to innym gościom”.

Elena Garcia, globalna menedżer ds. kluczowych klientów w Intercruises Shoreside & Port Services, zgodziła się z ideą edukowania pasażerów przed wizytą w portach docelowych, zauważając również, że ważne jest to także podczas wycieczek statkiem – zauważa Payne. Garcia podkreśliła, że trendy się zmieniają i „należy wykorzystać nowe pokolenie”. Według Garcii młodsi goście chcą czuć się zaangażowani w odwiedzane społeczności i wywierać pozytywny wpływ. „Chcą być z dala od tłumów i poczuć więź”, dodała. O programach edukacyjnych turystów morskich pisaliśmy obszernie tutaj.

Intercruises próbuje „dodać dodatkowy element edukacji” dla pasażerów, którzy chcą głębiej poznać  porty docelowe, niezależnie od tego, czy są nowicjuszami w rejsach. Może to oznaczać zabranie pasażerów do określonych obszarów stanowiska archeologicznego Pompeje w Neapolu, odkrywanie roślinności w Marsylii, poznanie wyrobów hafciarskich  w Chorwacji lub odkrywanie ludzkich wież w Katalonii – wyjaśnia Elena Garcia. Wizyta w zamku połączona z wycieczką po winnicy to tylko jeden z przykładów możliwości dostępnych w Barcelonie z dala od najczęściej odwiedzanych miejsc w głównym porcie docelowym statku pasażerskiego. 

Misją MedCruise jest promowanie branży turystyki morskiej na Morzu Śródziemnym i morzach przyległych. MedCruise działa w 22 krajach i wspiera porty działające na trzech kontynentach, w  Afryce, Azji i Europie. MedCruise skupia ponad 150 portów i 57 członków stowarzyszonych.

MedCruise z nową prezes i wizją

Theodora Riga, która została wybrana na prezesa MedCruise na kadencję 2024-2027, jest dyrektorem ds. handlowych i dyrektorem ds. komunikacji strategicznej w porcie w Salonikach. Zgromadzenie Ogólne wyznaczyło również nową Radę Dyrektorów, w tym Anne-Marie Spinosi z Corsica Ports na stanowisko starszego wiceprezesa oraz Laurę Cimaglię z portu w Taranto na stanowisko wiceprezesa.

Fot. MedCruise

– Mocno wierzę w wartość zbiorowego działania, lub jak mówimy po grecku „w jedności siła. Mając wizję kontynuowania pracy, którą wykonaliśmy tak dobrze, zamierzamy udoskonalić nasze działania i osiągnąć wspólnie jeszcze więcej – powiedziała po wyborze na stanowisko prezesa MedCruise.

Nowa prezes podkreśliła, że celem jest rozwój rejsów przyjaznych dla środowiska i przynoszący korzyści wszystkim portom i destynacjom śródziemnomorskim. MedCruise zamierza to robić poprzez integrację działania członków i synergię z innymi stowarzyszeniami i instytucjami (UNTWO, ESPO, AIVP, CLIA, IAPH itp.) zajmującymi się turystyką morską i nadmorską. Chodzi o to „aby zmaksymalizować ekonomiczny, środowiskowy i społecznie zrównoważony rozwój portów, destynacji i wszystkich interesariuszy na Morzu Śródziemnym i przyległych morzach”.

Warto śledzić działania MedCruise, bowiem organizacja rejsów w regionach działania organizacji stanowi konkurencję dla oferty portów Morza Północnego. Wiele miast i regionów wciąż przygotowuje zbyt ubogą ofertę. A to sprawia, że turyści, którzy raz odwiedzą Gdańsk lub Gdynię, Rygę lub Kłajpedę już tutaj nie wracają. Regionalne organizacje turystyczne muszą więc przyglądać się działaniom touroperatorów na Morzu Śródziemnym, by utrzymać pozycję na rynku turystyki morskiej. Najlepiej oprzeć się na sprawdzonych wzorcach i eksponować unikalne regionalne perełki, jak Kaszuby, Kociewie, czy Żuławy.