Port Service, spalarnia zajmująca się utylizacją odpadów niebezpiecznych, może w dalszym ciągu funkcjonować na obecnej działce w sąsiedztwie terenów Portu Gdańsk i plaży Westerplatte. Umowa dzierżawy została przedłużona, ale wojewoda pomorska postawiła warunek dokonania przez spółkę konkretnych inwestycji.

Port Service, spalarnia odpadów niebezpiecznych, pozostanie na zajmowanych aktualnie w Gdańsku terenach w sąsiedztwie Kapitanatu Portu Północnego, tamtejszej latarni morskiej, siedziby Portowej Straży Pożarnej „Florian” i plaży Westerplatte. Wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz wydała decyzję o przedłużeniu umowy dzierżawy na czas nieokreślony. Jak stwierdziła, taka decyzja była konieczna przez zaniechania poprzedniego wojewody. Jednocześnie Urząd Wojewódzki zobowiązał Port Service do dokonania inwestycji, które „spowodują, że instalacja stanie się nieuciążliwa dla otoczenia”. Jedną z nich ma być budowa hermetycznego magazynu i hali przetwarzania odpadów. Według Krystiana Kłosa, rzecznika wojewody, łączna wartość inwestycji ma wynieść ok. 150 mln zł, a czego pierwszy etap – zmniejszenie uciążliwości wobec sąsiadów – ok. 30 mln zł.

Port Service zostaje, bo za późno na zmiany

Dotychczasowa umowa na dzierżawę terenu, na którym funkcjonuje Port Service, wygasa 22 września. Władze miasta Gdańska w przeszłości kilkakrotnie wnosiły do poprzedniego wojewody Dariusza Drelicha o podjęcie działań zmierzających do rozwiązania umowy ze spółką i przeniesienia jej działalności w inne, mniej uciążliwe dla mieszkańców miejsce. Nic się jednak w tej sprawie nie stało. Drelich powołał jedynie zespół monitorujący wpływ działalności spalarni na środowisko, ale ten spotkał się zaledwie raz, w 2018 roku. Jak mówi obecna wojewoda Beata Rutkiewicz, brak działań ze strony Drelicha postawił województwo pod ścianą. Działalność Port Service jest bowiem potrzebna – spółka zajmuje się utylizacją m.in. odpadów niebezpiecznych przywożonych z nielegalnych składowisk, a także np. odpadów medycznych, kosmetycznych, chemicznych, weterynaryjnych, ale również ze stoczni i portów. Jest to jeden z zaledwie czterech zakładów tego typu, jedyny w tej części kraju. Zakład pełni zatem ważną rolę z punktu widzenia ochrony środowiska.

Niemniej jednak miasto i mieszkańcy podnosili wielokrotnie, że tego typu działalność nie powinna odbywać się w takiej lokalizacji. Ta jednak została przewidziana na spalarnię odpadów jeszcze w trakcie budowy Portu Północnego. Port Service działa w Gdańsku od lat 70-tych XX wieku, a 30 lat temu wydzierżawił grunty przy plaży Westerplatte, na terenach należących do Skarbu Państwa.

Jak argumentują urzędnicy wojewódzcy, na decyzję o ewentualnej relokacji Port Service jest już dawno za późno – sama budowa nowej instalacji jest kwestią 4-5 lat, tymczasem spalarnia musi prowadzić działalność na bieżąco. Według nich nieprzedłużenie umowy byłoby możliwe, gdyby kilka lat temu podjęte zostały decyzje o poszukiwaniu nowego terenu i rozpoczęte zostały już niezbędne prace. Wtedy Port Service mógłby przenieść się do innej lokacji przy minimalnych utrudnieniach w funkcjonowaniu. Tak się jednak nie stało. Ponadto w przypadku nieprzedłużenia umowy Port Service przysługiwałoby odszkodowanie z tytułu poniesionych nakładów niezbędnych do funkcjonowania zakładu, które wypłaciłby Skarb Państwa. Nie znamy jego wysokości.

Choć przeciwni funkcjonowaniu spółki byli mieszkańcy i władze Gdańska, to jej działalność jest kluczowa dla wielu przedsiębiorców. Wcześniej w jej obronie stawał Sztab Pomorskich Przedsiębiorców. Z usług spalarni korzysta ok. 4 tys. podmiotów z terenu województwa.

Stały monitoring działalności zakładu zapowiedziały władze Gdańska. Spółka jest też objęta kontrolą WIOŚ oraz innych organizacji.

Czym jest Port Service?

W związku z zainteresowaniem działaniem spółki ze strony rządu, samorządu, mieszkańców, ale także innych organizacji, Port Service opublikował swoje stanowisko, w którym szczegółowo określa zadania, jakie realizuje. Spółka precyzuje w nim, że nie jest wytwórcą odpadów, a zajmuje się ich unieszkodliwianiem zgodnie z wszystkimi wytycznymi środowiskowymi. Przedsiębiorstwo istnieje od 1957 roku, a w obecnej lokalizacji od lat 70-tych. Teren ten został na potrzeby takiej działalności specjalnie przygotowany. „Dziś Port Service jest zabezpieczeniem dla środowiska morskiego w przypadku nawet największej katastrofy ekologicznej na morzu” – podaje spółka.

Do zadań Port Service należy unieszkodliwianie odpadów wytwarzane przez łącznie 8215 przedsiębiorstw z województwa, w tym 2956 z samego Gdańska. Spółka jest też istotnym elementem systemu zabezpieczenia społeczności w przypadku zagrożenia epidemicznego (jak było w trakcie epidemii Covid-19), bo likwiduje zagrożenia mogące wpływać na zdrowie ludzi i środowisko. Do Port Service trafiają też odpady medyczne z 80 proc. placówek medycznych w województwie, a także niebezpieczne pochodzące z nielegalnych składowisk – tzw. bomby ekologiczne z terenu województwa. Między 2017 i 2024 rokiem Port Service unieszkodliwił ok. 2,5 tys. ton tego typu materiałów. Firma dodaje, że od ponad 10 lat nie sprowadza odpadów z zagranicy.

W komunikacie Port Service poinformował także o zastosowanych w zakładzie procedurach i poczynionych inwestycjach. Spółka podaje, że dysponuje i rozwija odpowiednią infrastrukturą, a zachodzące w niej procesy są zgodne z unijnymi dyrektywami BAT (Best Available Techniques). Spółka informuje także, że prowadzi regularne pomiary emisji i wpływu na środowisko, korzysta również z badań wykonywanych przez niezależne podmioty. W informacji czytamy, że w Port Service nigdy nie stwierdzono przekroczeń emisji. Instalacja do unieszkodliwiania odpadów jest wyposażona w wielostopniowy system oczyszczania gazów. Poziomy substancji emitowanych do atmosfery wraz z parą wodną są utrzymywane w najniższych wartościach określonych w prawie. Ponadto Port Service podaje, że dysponuje jednym z najnowszych systemów przeciwpożarowych w kraju, jako jedyna firma tego typu wykorzystuje termowizyjny monitoring miejsc magazynowania. Sam zakład posadowiony jest w specjalnej betonowej wannie, co zabezpiecza glebę i wody przed przedostaniem się jakichkolwiek substancji.

Firma planuje także kolejne inwestycje. Do najważniejszych należą hermetyzacja, czyli zamknięcie miejsc magazynowania i przetwarzania odpadów poprzez szczelną zabudowę i modernizacja spalarni poprzez wprowadzenie kompletnego i pełnego systemu odzysku energii i ciepła; w konsekwencji główna instalacja spółki stanie się małą „elektrownią”. W planach jest także m.in. przygotowanie infrastruktury pod wsparcie eksploatacji morskich farm wiatrowych w zakresie gospodarki odpadowej.

Ponadto, dzięki działalności Port Service Port Gdański spełnia wymogi konwencji MARPOL, dotyczących przetwarzania odpadów morskich, jak choćby wody balastowe czy oleje.