Jak będzie kształtować się regionalna gospodarka w najbliższych latach? Jakie będą branże kluczowe i inteligentne specjalizacje Pomorza? Jakie powinny powstać Regionalne Agendy Badawcze, aby wykorzystać potencjał Pomorza? – to główne pytania zadane na początku konferencji „Pomorska Gospodarka Jutra”, którą zorganizował Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. 

Jesteś przedsiębiorcą, inwestorem lub przedstawicielem jednostki samorządu terytorialnego? Zajmujesz się polityką gospodarczą regionu lub działalnością badawczą? A może współpracujesz z przedsiębiorcami w ramach projektów badawczo-rozwojowych? – zachęcała do uczestnictwa w konferencji Dorota Bałamonczek-Fabich na portalu samorządu województwa pomorskiego.

Konferencja pomyślana została jako platforma „do dyskusji nad aktualnymi potrzebami pomorskich przedsiębiorców”. Organizator konferencji, Departament Rozwoju Gospodarczego zapowiedział, że spotkanie „Skoncentruje się również na aktualizowanymi obecnie obszarami Inteligentnych Specjalizacji Pomorza, które są kluczem do dalszego rozwoju regionu. Ponadto, uczestnicy będą mieli okazję zastanowić się nad możliwościami inwestycji w badania i rozwój oraz tworzeniem innowacji w ramach Regionalnych Agend Badawczych”.

Wstępem do dyskusji panelowych był raport, który został opracowany prze zespół, którym kierował prof. Robert Bęben z Uniwersytetu Gdańskiego, który firmował Pomorski Instytut Naukowy i Polskie Towarzystwo Statystyczne. Zespół badawczy wspierał zespół zamawiający z Departament Rozwoju Gospodarczego Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego. 

Z raportu „Branże kluczowe dla gospodarki w pomorskich subregionach – prezentacja wyników badań” wynika, że dominującymi w Pomorskiem (według klasyfikacji PKD) branżami są: rolno – spożywcza, drzewno – meblarska oraz turystyka i czas wolny. W dalszej kolejności „siłami gospodarczymi województwa są: budownictwo, przemysł maszynowo – metalowy, przemysł tworzyw sztucznych, branża kreatywna.

Chmura słów wyselekcjonowana z treści dokumentów strategicznych 101 gmin województwa pomorskiego wskazuje natomiast jednoznacznie, że na centralnym miejscu aktywności gospodarczej i dominującą domeną  jest turystyka, w której tle pojawia się przedsiębiorczość, integracja, transport, czy rolnictwo. To bardzo ważne sygnały z badania, podane w bardzo syntetyczny sposób. Jego wyniki, pokazały, że badanie było niezwykle ważne. Pokazało ono obraz przestrzenny i jakościowy postrzegania Pomorskiego przez społeczności lokalne, które działają jednak w kontekście globalnym. 

Przemysły morskie poza chmurą

Nawet w subregionie gdańskim, na pierwsze miejsce w projektowaniu zadań strategicznych wybija się budownictwo i turystyka, a za nimi drogi i dostępność. Tak więc w strategiach gmin obszar przemysłów morskich, transportu i logistyki morskiej, przemysłu okrętowego i budowy jachtów. Nie przebija się również możliwość kooperacji z rynkiem regionu Morza Bałtyckiego, czy rynkami globalnymi. Nie zauważa się możliwości położenia nadmorskiego Pomorskiego, dwóch dużych i wielu małych portów.   

Stanisław Szultka, dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, poprowadził debatę, w której raport komentowali z różnych punktów widzenia: Paweł Chodorowski, reprezentujący Starostwo Powiatowe w Bytowie; Anna Kulik z PUP Wejherowo; Paweł Orłowski, wiceprezes AmberExpo; Mariusz Szwarc, reprezentujący Starogardzki Klub Biznesu; Małgorzata Wokacz-Zaborowska, Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw. 

Kolejną sesję otworzyła prezentacja: „Weryfikacja zakresów Inteligentnych Specjalizacji Pomorza oraz Regionalne Agendy Badawcze”. Martyna Rompa z Departamentu Rozwoju Gospodarczego przedstawiła najnowsze ustalenia dotyczące modyfikacji treści Inteligentnych Specjalizacji Pomorza wynikające z konsultacji ze środowiskiem biznesowym, uczelniami i administracją. 

Przypomnijmy, że są to: 

ISP 1 – Technologie offshore i portowo-logistyczne, czyli: specjalizacja „morska”, w skład której wchodzą m.in.: budowa statków i offshore (np. stawianie na morzu m.in. elektrowni wiatrowych), logistyka w portach i na ich zapleczu, wykorzystanie biologicznych zasobów morza;

ISP 2 – Technologie interaktywne w środowisku nasyconym informacyjnie, a dokładniej: specjalizacja „ICT” czyli technologii informacyjnych i komunikacyjnych, zawierająca: rozwiązania ICT dla produkcji i usług, narzędzia ICT służące zarządzaniu przestrzenią miejską, zarządzanie dużymi zbiorami danych, biznesowe wykorzystanie technologii satelitarnych;

ISP 3 – Technologie ekoefektywne w produkcji, przesyle, dystrybucji i zużyciu energii i paliw oraz w budownictwie, a więc głównie specjalizacja „energetyczna”, w skład której wchodzą: produkcja energii odnawialnej, oszczędność energetyczna – rozwiązania i urządzenia, budownictwo efektywne energetycznie;

ISP 4 – Technologie medyczne w zakresie chorób cywilizacyjnych i okresu starzenia, zwana też „medyczną”, a obejmująca np.: technologie i urządzenia medyczne, farmaceutyki i kosmetyki, usługi i produkty prozdrowotne.

- Pierwsze trzy ISP zostały już doprecyzowane w trakcie badań sondażowych i dyskusji, natomiast ISP4 podlega dalszym konsultacjom, ze względu na to zamierzamy rozszerzyć jej obszar o nowe obszary – mówiła Martyna Rompa i wymieniła, że na Smart Green Progress zaplanowano budżet w wysokości 17,5 mln zł na okres 2025-2029. Wspierane będą m.in. procesy  przedsiębiorczego odkrywania, inteligentne specjalizacje pomorza, prowadzona będzie promocja gospodarcza. Na badania i rozwój oraz infrastrukturę małe i średnie firmy będą mogły otrzymać dotacje z funduszu, na który zaplanowano 180,5 mln zł.

Czas na Regionalne Agendy Badawcze

Interesującą inicjatywą są Regionalne Agendy Badawcze. Wsparcie na ich działania otrzymają grupy podmiotów, które połączą potencjał nauki i biznesu. Co najmniej 5 podmiotów powinno zintegrować swój potencjał na tworzeniu innowacji. Powinni to byś przedsiębiorcy i uczelnie, instytuty badawcze i klastry, izby gospodarcze i organizacje przedsiębiorców, inne instytucje prowadzące badania naukowe lub prace rozwojowe. Siedziba wnioskodawcy i partnerów powinny znajdować się w Pomorskiem. 

Po prezentacji interesujący panel poprowadziła dr Karolina Lipińska, wicedyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego. Uczestnicy debaty mieli odpowiedzieć na pytania: „Pomorskie firmy – innowacyjne, czy nie? Co pomaga a co szkodzi pomorskim innowatorom? Czy Regionalne Agendy Badawcze przyjdą z pomocą?”. W panelu wzięli udział: Ewa Kruchelska, wiceprezes rady nadzorczej CRIST; Żaneta Kłostowska, dyrektor Klastra Technologii Wodorowych; Grzegorz Szatkowski, wiceprezes i współwłaściciel Flint Systems; Patryk Jar z Kainos; dr inż. Dawid Nidzworski, założyciel i dyrektor ds. naukowych Instytutu Biotechnologii i Medycyny Molekularnej oraz Mateusz Kowalewski, prezes Polskiego Forum Technologii Morskich (PFTM), wydawca GospodarkaMorska.pl, ZielonaGospodarka.pl.

Ewa Kruchelska zwróciła uwagę na trudności w rozwoju polskiego Local Content w obszarze przemysłu budowy statków, w tym jednostek dla morskiej energetyki wiatrowej. Żaneta Kłostowska jako przykład wprowadzania technologii wodorowych w Polsce podała zakupy autobusów wodorowych przez niektóre miasta. – Popyt na innowacje w medycynie jest niezwykle duży – zauważył Dawid Nidzworski podając przykłady z obszaru biotechnologii. 

Patryk Jar, lider innowacji z Kainos podkreślił, że innowacje techniczne niekończenie muszą przynosić od razu dodatkową wartość w postaci przychodów. Czasami badania nad innowacjami kończą się niepowodzeniem i po wydaniu 1 mld dolarów projekt trzeba zamknąć – zauważył Jar i pytał: czy w Polsce znajdzie się taka firma? 

Grzegorz Szatkowski podkreślił, że Flint Systems wciąż wprowadza na rynek innowacyjne produkty. Symulatory edukacyjne oparte na wykorzystaniu VR wciąż są nowatorskim rozwiązaniem na rynku edukacji zawodowej i wypierają w niektórych branżach symulatory ekranowe. - Jako współwłaściciel i inwestor ryzykowałem własnym kapitałem i okazało się, że w Flint Systems wybraliśmy właściwy sposób pozycjonowania innowacji na rynku – wyjaśnia Szatkowski.

Mateusz Kowalewski, podkreślił, że z punktu widzenia Forum, w którym działa i jako wydawcy, „Pomorze jest ośrodkiem tworzenia innowacji i polska gospodarka morska mimo nie dostrzegania jej ma potencjał innowacyjny”. Odwołał się do słów Ewy Kruchelskiej, że CRIST produkuje innowacyjne jednostki. Niestety nie na rynek polski ale dla obiorców Norwegii, Danii, czy Holandii. Konstrukcje wyprodukowane w stoczni CRIST brały udział w budowie dodatkowej powierzchni Księstwa Monako, a dziś najnowsza jednostka z CRISTa uczestnicy w budowie tunelu podwodnego między Danią a Niemcami.

- Niestety, na jednostkach produkowanych w naszych stoczniach montujemy innowacyjne urządzenia, sprowadzane z rynków zagranicznych – zauważa Kowalewski i wymienia, że są to: „urządzenia napędowe, rozwiązania elektroniczne, rozwiązania sterowników, urządzenia nawigacyjne”. Sugeruje, by zwiększyć współpracę pomiędzy dużymi stoczniami, dużymi producentami a małymi firmami z Polski. Na kim się wzorować? Kowalewski podaje przykłady wprowadzania na szeroką skalę innowacji w Danii. Jako przykład podał m.in. wykorzystanie wody morskiej do wytwarzanie energii. 

Warto dodać, że duńskie klastry morskie i Kopenhaska Dolina Medyczna należą do silnie innowacyjnych klastrów, wysoko pozycjonowanych na papie innowacji w Europie i świecie. Uczmy się więc od Duńczyków jak tworzyć innowacje i je komercjalizować.