W trakcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego 2024 w Kielcach PGZ Stocznia Wojenna zaprezentowała model okrętu przeznaczonego do działań związanych z ratownictwem morskim. „Ratownik” to jeden z wielu programów, które oczekują na realizację, zapewniając potrzebne zdolności dla polskiej Marynarki Wojennej.

Na stoisku C-4 można zobaczyć model okrętu, który mógłby zostać potencjalnie wybudowany na terenie gdyńskiej stoczni. W trakcie MSPO 2024 został on obejrzany przez delegację polskiej Marynarki Wojennej z komendantem Centrum Operacji Morskich – Dowództwa Komponentu Morskiego wiceadm. Krzysztofem Jaworskim na czele. Więcej o projekcie tej i innych jednostek opowiedział prezes PGZ Stocznia Wojenna, Marcin Ryngwelski.

Projekt podstawowy "Ratownika" jest już gotowy i jak zaznacza gdyńska stocznia, można go łatwo zmodyfikować w zależności od potrzeb zamawiającego. Zakład ma także posiadać odpowiedni potencjał produkcyjny i zespół gotowy do budowy tego typu jednostek. Głównym przeznaczeniem tego okrętu jest ratownictwo morskie, w tym w szczególności na rzecz jednostek podwodnych. Oprócz tego ma zapewniać wsparcie operacji wojskowych i ekologicznych oraz ochronę antydywersyjną podmorskiej infrastruktury krytycznej. Pod wieloma względami ma to być więc jednostka wielozadaniowa

Przypomnijmy, że dwa lata temu MON zerwało umowę odnośnie budowy okrętu ratowniczego, a w 2020 zakończono program, tłumacząc to brakiem pieniędzy, a także przedłużającego się procesu realizacji i zadeklarowanego przez wykonawcę wzrostu kosztów umowy. Miało to także związek z brakiem postępów przy procesie nabycia okrętów podwodnych w ramach programu „Orka”. A to wszystko w sytuacji istnienia gotowego do realizacji projektu nowoczesnego okrętu ratowniczego. Pierwotny kontrakt zakładał koszt 755 mln zł brutto, na mocy którego miał być zaprojektowany i wybudowany do końca listopada 2022 roku prototypowy okręt pk. "Ratownik”. Przedsięwzięcie zakładało także opcję zamówienia drugiej jednostki tego samego projektu. Planowany okręt miał posiadać długość między 90-120 metrów, szerokość 19 metrów, a także autonomiczność wynoszącą od 30 do 40 dni.

Należy przypomnieć sobie, jakie obecnie jednostki stanowią ratownicze zaplecze polskiej Marynarki Wojennej. Głównym są dwa okręty typu Piast (proj. 570/I), ORP Piast (281) i ORP Lech, zbudowane w Stoczni Północnej w Gdańsku w latach 1972-1974. Obecnie służą w Dywizjonie Okrętów Wsparcia 3. Flotylli Okrętów w Gdyni. Choć należą do tego samego typu, nieznacznie się między sobą różnią, gdyż prototypowy ORP Piast jest nieznacznie większy. Ich specyfikacje to 73,4 metra długości (ORP Lech – 72,6 metra), 12 metrów szerokości (ORP Lech – 11,9 metra), zanurzenie 4,4 metra (ORP Lech – 4,1 metra) i wyporność wynosząca 1886 ton (ORP Lech – 1810 ton). Oba okręty osiągają prędkość 16 węzłów, a napęd główny stanowią dwa spalinowe wysokoprężne silniki Zgoda-Sulzer 6TD48 o mocy 1325 kW każdy.

Do działań ratowniczych przeznaczone są również mniejsze okręty ratownicze projektu 5002, zbudowane w usteckiej stoczni. Są to ORP Zbyszko (R-14) i ORP Maćko (R-15). Obie jednostki również służą w Dywizjonie Okrętów Wsparcia 3. FO. Pewien zakres możliwości ratowniczych mają również holowniki proj. B860, zbudowane w stoczni Remontowa Shipbuilding S.A. w Gdańsku, służące w dOW 3. FO oraz 12. Dywizjonie Trałowców 8. Flotylli Obrony Wybrzeża.

W sytuacji oczekiwań na kolejny etap realizacji programu "Orka", mimo porażki zatwierdzenia rekomendacji Agencji Uzbrojenia po zakończeniu wstępnych konsultacji rynkowych, procedowanie budowy okrętów podwodnych może wpłynąć także na powrót do prac nad jednostką do działań ratowniczych. Więcej na temat programu „Ratownik” napisaliśmy w tekście pt. „Ratownik” marynarce potrzebny.