Przez dziesięciolecia branża portowa postrzegana była jako wyjątkowo stabilna w konserwatywnych poglądach. Ich podstawą są lata doświadczenia w zapewnieniu bezpiecznego i odpornego na zaburzenia sposobu funkcjonowania portów jako instytucji odgrywających ważną, choć dość tradycyjnie postrzeganą rolę w transporcie i logistyce dostaw.

Kreśląc słowa dotyczące dokonującej się na obecnie w polskich portach cyfrowej rewolucji, wypada przywołać postać inż. Tadeusza Wendy – wszechstronnie wykształconego, dysponującego międzynarodowym doświadczeniem inżyniera, twórcy koncepcji i budowniczego portu Gdynia.

Już przed stu laty, kreując wizję nowoczesnego portu morskiego pomiędzy Kępą Oksywską i Kamienną Górą, trafnie wskazał aspekty decydujące o szansie powodzenia morskich inwestycji. To odpowiednie usytuowanie zapewniające stabilność warunków pogodowych, uwarunkowania hydrotechniczne umożliwiające przyjmowanie sporych rozmiarów jednostek, dogodne skomunikowanie logistyczne z siecią transportową na lądzie, nowoczesny sposób zarządzania i bezpieczeństwo militarne gospodarki portowej. Choć od 1921 r. minęło ponad 100 lat, to dokonujące się na naszych oczach przemiany portów w instytucje SMART zasadniczo dotyczą zbliżonych pojęć.

Czym zatem w trzeciej dekadzie XXI wieku powinien być port aspirujący do bycia SMART? To bez wątpienia ośrodek, który już na etapie planowania i projektowania rozwoju swojej infrastruktury, korzysta ze współczesnych zdobyczy zdigitalizowanego projektowania. Wykorzystuje technologię BIM (ang. Building Information Modelling), a infrastrukturę już posiadaną dzięki cyfrowej inwentaryzacji przenosi do wirtualnej przestrzeni tzw. cyfrowych bliźniaków (ang. digital twins).

Zarządca portowej infrastruktury dekady SMART PORT-ów z pewnością wymaga od opracowujących dokumentację projektową partnerów wdrażania nowoczesnych technologii wirtualnej rzeczywistości (ang. virtual reality). Te, jeszcze przed fizycznym rozpoczęciem prac budowlanych, pozwalają na zwizualizowanie skali przedsięwzięcia, zastosowanych w nim rozwiązań technologicznych czy logistycznych. Dzięki wychwyceniu dostrzeganych na tym etapie kolizji, daje z kolei szansę na ich sprawne wyeliminowanie w toku dalszych prac.

Tak zaawansowany technologicznie proces wiąże się nieodzownie z przetwarzaniem wiadomości i danych na niespotykaną wcześniej skalę. Narzędzia w postaci tradycyjnej, drukowanej dokumentacji czy korespondencji z wykorzystaniem maili nierzadko zawodzą, stąd SMART PORT nie może powstać i funkcjonować bez cyfrowej platformy wymiany i przetwarzania danych (ang. Common Data Environment).

Ważne, by spośród licznych, dostępnych na rynku produktów dokonać wyboru właściwego, dającego konkretne możliwości uczestnikom procesu. Przykładowo, zarządcy portu – dostosowania schematu obiegu dokumentów i przetwarzania danych w sposób zindywidualizowany i dostosowany do potrzeb Inwestora. A dodatkowo, zapewniający bezpieczeństwo dla miejsca oraz sposobu przechowywania i gromadzenia danych o niebagatelnej wartości ekonomicznej i militarnej.

Kolejnym obszarem, o którym nie sposób nie wspomnieć definiując obszary rozwoju SMART PORT-ów, staje się internet rzeczy (ang. Internet Of Things) i powiązany z nim wzrost znaczenia wykorzystania tzw. algorytmów genetycznych czy sztucznej inteligencji (ang. Artificial Inteligence).

Szczególnym przykładem łączącym oba te obszary stają się narzędzia do zarządzania systemem bezpieczeństwa energetycznego portów. Nowoczesne, co warto podkreślić powstające z powodzeniem w Polsce produkty, nie tylko umożliwiają odczyt parametrów funkcjonowania układu zasilania portów, ale też dają możliwość diagnostyki stanu urządzeń i zmiany ich nastaw w czasie rzeczywistym.

Poruszając zagadnienia logistyki portów na pierwszy plan co raz częściej wysuwa się wykorzystanie technologii blockchain do planowania i zarządzania przepływem dóbr spedycyjnych. Ta oparta na zdecentralizowanej i rozproszonej technologii księgi cyfrowej metoda pozwala wszystkim interesariuszom procesu logistycznego na przejrzysty wgląd w przepływ towarów w łańcuchu dostaw, zapewniając możliwość bieżącego śledzenia przesyłek i rozliczeń. Zdecentralizowany charakter blockchain i dodające warstwę ochrony algorytmy kryptograficzne zmniejszają ryzyko manipulowania i nieuprawionego dostępu do zastrzeżonych danych. Dla zapewnienia sprawnego korzystania z wszystkich wyżej wymienionych rozwiązań kluczowe staje się umiejętne zaprojektowanie i wykonanie technologii bezprzewodowego przesyłu w standardzie 5G.

Czy z takimi wyzwaniami mają szansę poradzić sobie polscy inżynierowie? Jednym z liderów transformacji SMART PORT-ów jest firma Industria, wiodące polskie biuro inżynierskie, specjalizujące się w dostarczaniu swoim Klientom innowacyjnych rozwiązań. Do ich tworzenia wykorzystano ekspercką wiedzę inżynierską oraz zbudowane przez ponad 20 lat funkcjonowania w wymagającym otoczeniu rynkowym Polski, krajów basenu Morza Bałtyckiego i Europy Centralnej, doświadczenia.

Serce Industrii bije w Gdańsku, gdzie w swojej centrali zatrudnia blisko 200 inżynierów, którzy każdego dnia wykorzystują swoją wiedzę dla wyznaczania pionierskich rozwiązań w najbardziej wymagających obszarach przemysłu, hydrotechniki czy nowoczesnych technologii SMART.

„Dzięki konsekwentnej pracy przez ostatnie lata zbudowaliśmy w grupie Industria unikalny na skalę Europy potencjał umożliwiający projektowanie, tworzenie, zarządzanie, digitalizowanie i modernizowanie istniejącej infrastruktury polskich portów i przemysłu segmentu off shore, a realizowane aktualnie procesy inwestycyjne takie jak budowa nowej hali kadłubowej przez PGZ Stocznia Wojenna w Gdyni, czy fabryki morskich wież wiatrowych przez firmę Windar w Szczecinie ukazują jak idea SMART PORTów wdrażana może być w praktyce – mówi dr inż. Włodzimierz Werochowski, prezes zarządu Industria Project sp. z o. o. Warto zauważyć, kontynuuje, że w portfolio produktów naszej firmy znajduje się także nie tylko jedna z najnowocześniej ale i najbardziej bezpiecznych platform CDE na rynku – program Pliker. Swojej skuteczności, efektywności i bezpieczeństwa w stosowaniu dowiódł także będący wytworem polskiej myśli inżynierskiej i informatycznej program RMS Guide będący naszą autorską odpowiedzią na konieczność wykorzystania nowoczesnej platformy zarządzania energią w przedsiębiorstwach”

Trudno wskazać w historii polskich portów okres bardziej dynamicznego rozwoju niż ostatnie lata. Jesteśmy świadkami epokowego wręcz postępu w zakresie powiększania rozmiarów, zwiększenia dostępności i wzrostu efektywności wykorzystania infrastruktury kluczowych portów morskich naszego kraju. W tyle nie pozostają mniejsze usytuowane na polskim wybrzeżu obiekty, zwinnie wykorzystując nisze, w których upatrują swojej szansy.

Dobrze, że w drodze do cyfrowej modernizacji, polskie porty i przemysł stoczniowy mogą liczyć na polskich partnerów, którzy nie tylko zapewniają dostęp do najnowszej wiedzy inżynierskiej, ale i stają się w tej niełatwej rzeczywistości gwarantem bezpieczeństwa danych i interesu ekonomicznego.