Nadchodzą ważne zmiany w systemie marynarskich ubezpieczeń społecznych. Dotkną one szczególnie polskich marynarzy pracujących na statkach pod banderami spoza krajów UE i EFTA. Rządowe Centrum Legislacji przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Co to oznacza dla Ciebie, jeśli jesteś marynarzem?

Dlaczego zmiana jest potrzebna?

Międzynarodowa Konwencja o Pracy na Morzu już wiele lat temu zobowiązała państwa – strony, w tym Polskę do zagwarantowania pełnej ochrony socjalnej dla marynarzy, niezależnie od tego, gdzie pracują. 

Obecne przepisy nie uwzględniają wszystkich grup marynarzy, co prowadzi do sytuacji, w której niektórzy z nich nie mają zagwarantowanego dostępu do ubezpieczeń społecznych.

Kogo dotyczy zmiana?

Przepisy o ubezpieczeniu społecznym (te unijne oraz polskie) powodują, że marynarze podzieleni są na kilka grup.

Inna jest Twoja sytuacja, kiedy pracujesz na statku pod banderą unijną, a Twój pracodawca ma siedzibę w tym samym kraju lub innym kraju UE. Inna, gdy bandera jest państwa trzeciego. Jeszcze inna, jeżeli masz szansę pływać na jednostce polskiego armatora. 

Zmiany w ubezpieczeniach społecznych mają objąć tych, którzy pracują na statkach pod banderą państw spoza Unii Europejskiej i EFTA (np. Panama, Wyspy Bahama). Obecnie nie mają oni dostępu do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. 

Dlatego nowe przepisy, które być może za jakiś czas wejdą w życie dotyczą Ciebie tylko w przypadku, gdy mieszkasz w Polsce i:

• pływasz na statku pod banderą państwa trzeciego, Polska z tym krajem nie zawarła umowy dwustronnej o zabezpieczeniu społecznym, a Twój pracodawca - armator nie ma siedziby na terenie państwa UE/EFTA,

• zatrudnia Cię armator z siedzibą w UE, pływasz na statku pod banderą państwa trzeciego, z którym Polska zawarła umowę dwustronną o zabezpieczeniu społecznym i są  w niej przepisy o ubezpieczeniu społecznym marynarzy,

• pływasz na statku pod polską banderą.

Natomiast marynarze pływających na jednostkach państw UE/EFTA nadal będą podlegać systemowi ubezpieczeń kraju, pod którego banderą pływają.

Skutki nowych przepisów

Wiadomo, że ubezpieczenie społeczne to ochrona socjalna, która ma zapewnić marynarzom (którzy do tej pory nie byli objęci przepisami polskimi ani unijnymi) dostęp do takich świadczeń jak: emerytura, renta, zasiłek chorobowy, macierzyński, świadczenie wypadkowe. 

I teraz, jeśli należysz do pierwszej lub drugiej grupy:

• Twój status marynarza będzie odrębnym tytułem ubezpieczeń społecznych, wpisanym do właściwej polskiej ustawy,

• samodzielnie zgłaszasz się do ZUS,

• agencja zatrudnienia – jeśli to z nią zawierałeś umowę, wystawi Ci zaświadczenie o zatrudnieniu, które następnie dostarczysz do ZUS; w przeciwnym razie dokument uzyskasz od dyrektora urzędu morskiego,

• samodzielnie opłacasz składki.

• będziesz pracownikiem, co oznacza, że podlegasz zwykłym polskim przepisom prawa pracy, a Twoje składki odprowadza armator,

• będziesz marynarzem ze „statusem marynarza” i wtedy, jak powyżej, samodzielnie zgłaszasz się do ZUS, uzyskujesz zaświadczenie i następnie opłacasz składki.

A jeżeli należysz do grupy trzeciej (pływasz na statku pod polską banderą), wspólnie z armatorem wybierzesz jedną z możliwości:

Czy to się opłaca?

Na razie trudno powiedzieć. 

Z jednej strony, nowe przepisy mogą umożliwić Ci dostęp do świadczeń z polskiego ZUS. Z drugiej – zakres świadczeń niekoniecznie musi Cię satysfakcjonować.

Co dalej?

Zmiany są na etapie konsultacji, więc ostateczny kształt przepisów nie jest jeszcze znany. 

Ale, jeśli jesteś marynarzem, warto monitorować, jak będą wyglądały nowe przepisy i jak wpłyną na Twoje obowiązki związane z ubezpieczeniami społecznymi.

Co możesz zrobić?

Jeśli masz wątpliwości, jak nowe przepisy mogą wpłynąć na Twoją sytuację, skontaktuj się z marynarzTAX.pl

Dostępni tam eksperci są na bieżąco ze zmianami i chętnie wyjaśnią to, co zawiłe.

Katarzyna Lendzionowska – adwokatka w kancelarii Zbroja Adwokaci sp. k.

marynarzTAX.pl

zbrojaadwokaci.pl