Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku świętowało w czwartek 60-lecie swojego istnienia. Chlubą placówki złożonej z dziewięciu oddziałów jest stojący nad Motławą Żuraw oraz dwa statki - "Sołdek" i "Dar Pomorza". W planach jest budowa Muzeum Archeologii Podwodnej.

Obchody 60-lecia Narodowego Muzeum Morskiego (NMM) w Gdańsku odbyły się w czwartek w głównej siedzibie tej placówki – spichlerzach na wyspie Ołowianka.

„60 lat w życiu muzeum, to chwila, na którą składa się ciężka praca wielu pokoleń muzealników gromadzących świadectwa morskiej przeszłości Polski i Europy. Nie byłoby muzeum bez muzealiów i bez muzealników. Nasza instytucja miała to szczęście, że posiadała świetną kadrę kierowaną na przestrzeni tak długiego czasu przez kilka osób” – mówił witając gości na rocznicowych obchodach dyrektor NMM Robert Domżał.

Przypomniał, że przed nim funkcję dyrektora pełnili: założyciel muzeum - Przemysław Smolarek, potem prof. Andrzej Zbierski, a następnie Jerzy Litwin. Domżał podkreślił, że szczególnie trudne w historii placówki były jej początki, kiedy to muzeum nie miało bogatej kolekcji, wykształconej kadry, zaplecza naukowego i siedziby. „Natomiast nasze muzeum miało ogromne wsparcie społeczne w postaci Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Morskiego, które powstało dwa lata przed powołaniem samego Muzeum i za cel postawiło sobie właśnie powołanie do życia takiej morskiej placówki” – mówił Domżał.

„60 lat temu rozpoczął się ten rejs Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku po muzealnej mapie Polski. Wtedy to właśnie – 1 października 1960 roku - powołano do życia oddział pod nazwą Dział Morski przy Muzeum Pomorskim” – przypomniał obecny na uroczystości wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin

Podkreślił, że NMM jest jedną z „najlepiej i najprężniej działających instytucji kultury”, prowadzonych pod auspicjami resortu kultury. „Można powiedzieć, perła na mapie muzeów” – mówił Sellin podkreślając, że w ciągu roku wszystkie oddziały muzeum odwiedza w sumie około pół miliona gości. „To jedna z najlepszych frekwencji muzealnych w Polsce” – dodał.

„Zbiory placówki, to kilkadziesiąt tysięcy muzealiów. Od jego powstania muzeum odwiedziło w sumie prawie 13 milionów osób, którym zaprezentowano 773 wystawy czasowe. Nakładam muzeum ukazały się 174 publikacje. Muzeum wzięło udział w aż 281 projektach zagranicznych” – podkreślał Sellin.

Wiceprezydent Gdańska Piotr Kowalczuk odczytał w czasie uroczystości list gratulacyjny od prezydent tego miasta - Aleksandry Dulkiewicz. Podziękowała ona pracownikom placówki za „troskę o dziedzictwo naszego miasta, a szczególnie za opiekę nad tablicami 21 postulatów” z Sierpnia’80. Oryginalną tablicę ukrywał przez lata jeden z pracowników NMM, po czym przekazał do zbiorów NMM. Kilka lat temu NMM użyczyło tablice w depozyt Europejskiemu Centrum Solidarności (ECS), ostatnio jednak poprosiło o zwrot zabytku, co spotkało się ze sprzeciwem ECS.

„Ufam, że w imię dobra wspólnego i troski o propagowanie dziedzictwa Sierpnia’80, uda się wypracować najlepsze rozwiązanie, które zachowa tablice 21 postulatów w przygotowanej specjalnie dla nich przestrzeni wystawy stałej Europejskiego Centrum Solidarności, gdzie są nie tylko integralną częścią opowieści, ale też naoczną spuścizną po wielkiej pokojowej rewolucji XX wieku” – napisała Dulkiewicz.

Historia Narodowego Muzeum Morskiego sięga 1960 roku, kiedy to przy gdańskim Muzeum Pomorskim (obecnie Muzeum Narodowe w Gdańsku) powołano autonomiczny oddział pod nazwą Dział Morski. Dwa lata później dział przekształcił się w samodzielną instytucję, której główną siedzibą został słynny gdański Żuraw. W 1977 roku muzeum przejęło przylegający do Żurawia budynek, w którym dotąd działała kotłownia, a po kolejnych kilkunastu latach - kilka spichlerzy na wyspie Ołowianka, gdzie do dziś znajduje się główna siedziba placówki.

Z czasem budynek dawnej kotłowni zburzono, a na jego miejsce postawiono nowoczesny obiekt. Został on oddany do użytku w 2012 r. jako Ośrodek Kultury Morskiej. W Ośrodku, przeznaczonym przede wszystkim dla dzieci i młodzieży, powstała nowoczesna, interaktywna ekspozycja przybliżająca m.in. pracę portów, budowę statków i codzienne życie na morzu.

W spichlerzach na Ołowiance można poznać historię polskiej i światowej żeglugi oraz zobaczyć wiele przedmiotów wydobytych z wraków przez zespół archeologów podwodnych działający w placówce. W zbiorach Muzeum jest m.in. 20 armat wydobytych z wraku szwedzkiego okrętu, ładunek i części konstrukcyjne XV-wiecznego statku handlowego, tzw. miedziowca, czy kolekcja ubiorów marynarskich z XVIII-wiecznego statku „Generał Carleton".

Muzeum składa się w sumie z dziewięciu oddziałów, z których część ulokowana jest poza Gdańskiem. W Tczewie działają Centrum Konserwacji Wraków Statków i Muzeum Wisły, w Kątach Rybackich - Muzeum Zalewu Wiślanego, a w Helu - Muzeum Rybołówstwa. Dyrekcja placówki ma w planach budowę – w Łebie - kolejnego oddziału - Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego.

Najbardziej znanymi eksponatami-oddziałami NMM są dwa statki: stojący na stałe w Gdyni żaglowiec "Dar Pomorza" oraz cumujący przy gdańskiej Ołowiance s.s. "Sołdek" - pierwszy pełnomorski statek zbudowany w gdańskiej stoczni po II wojnie światowej.

Przez długie lata placówka działała pod nazwą Centralne Muzeum Morskie. W 2013 r. zmieniono nazwę na Narodowe Muzeum Morskie. Jego działalność finansowana jest z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.