ew
Powrót adm. Józefa Unruga do Polski stał się możliwy po godnym pochówku jego podwładnych, skazanych i straconych w sfingowanym procesie - podkreślali przedstawiciele BBN, IPN i wojska, którzy wzięli udział w ceremonii pożegnania trumien obrońcy wybrzeża z 1939 r. i jego żony.
Szczątki zostały we wtorek w porcie wojennym w Breście wniesione na pokład fregaty ORP Kościuszko, skąd ruszą go Gdyni, gdzie 2 października odbędzie się uroczysty pogrzeb. Decyzją prezydenta Andrzeja Dudy, na wniosek szefa MON Mariusza Błaszczaka, Józef Unrug został mianowany na stopień admirała floty - poinformowało we wtorek Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Przedstawiciele IPN, BBN i wojska podkreślali podczas uroczystości, że powrót admirała stał się możliwy po odnalezieniu i godnym pochówku jego podwładnych – oficerów marynarki, skazanych i straconych w sfingowanym tzw. procesie komandorów.
Dariusz Gwizdała - wiceszef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, które przed dwoma laty podjęło starania o sprowadzenie prochów admirała, podkreślił, że dokonuje się to w roku stulecia polskiej niepodległości. „Żegnamy go tak, jak na to zasłużył – jak bohatera. Kończy się wypełnianie testamentu admirała. Nie było to możliwe w czasach komunistycznego zniewolenia. Admirał był przecież nieprzejednanym wrogiem bolszewizmu, nigdy się nie pogodził z sowiecką dominacją nad naszym krajem” – mówił Gwizdała.
„Także wolna Polska nie od razu pospieszyła złożyć mu należny hołd. Dzisiaj jednak nasze na powrót suwerenne państwo przyjmuje admirała wraz z małżonką na swoje łono” – dodał. Przypomniał, że na mocy testamentu Unruga na cmentarzu Marynarki Wojennej na Oksywiu powstała marynarska kwatera pamięci. Podkreślił, że Józef i Zofia Unrugowie „zostaną pochowani w kwaterze swoich towarzyszy broni”.
Dowódca okręgu i strefy Atlantyku, prefekt morski Atlantyku-Brest wiceadm. Jean-Louis Lozier podkreślił, że adm. Unrug „miał świadomość wielkiego znaczenia swojego kraju, który nie był na sprzedaż”.
"Stał się więźniem Niemców razem ze swoimi ludźmi” – mówił Lozier, przypominając, że w niewoli Unrug z niemieckimi oficerami porozumiewał się przez tłumacza, odrzucał też propozycje wstąpienia do Kriegsmarine. „Nie powrócił za życia do swojej ukochanej suwerennej i wolnej Polski. Dzisiejsza uroczystość jest okazją do przypomnienia silnych historycznych więzi, które - z dala od powierzchownych agitacji - łączą nasze marynarki i nasze kraje” – powiedział Lozier.
Wiceprezes IPN Mateusz Szpytma odczytał list prezesa IPN Jarosława Szarka, w którym określił on powrót Unruga jako „o ponad 45 lat spóźniony”. „Temu wspaniałemu polskiemu żołnierzowi, patriocie, wybitnemu dowódcy obrony wybrzeża w 1939 r. uroczysty państwowy pogrzeb należał się już w lutym 1973 r. Było to jednak niemożliwe także dlatego, że – tylko pozornie bardziej liberalni – komuniści przedostatniej dekady PRL nadal ukrywali miejsca pochówku pomordowanych podkomendnych adm. Unruga” – mówił Szpytma.
„Admirał Józef Unrug nie wrócił po wojnie do zniewolonej przez komunistów Polski. Uniknął w ten sposób represji, a najpewniej śmierci z rąk stalinowskich zbrodniarzy. Nie uniknął jednak dramatycznego losu wygnańca” – napisał prezes IPN. Podkreślił, że Unrug chciał tego powrotu, „gdy Polska będzie już naprawdę wolna i sprawiedliwa”. „A taka dzisiaj naszym wspólnym wysiłkiem się staje” – dodał Szarek.
„Odnajdywanie grobów naszych bohaterów, ich identyfikacja i uroczyste pożegnanie jest zadaniem najbardziej zaszczytnym. To ta część naszej służby jest dla nas najważniejsza i zarazem najpiękniejsza. Przyczyniamy się bowiem do przywracania naszej ojczyźnie bohaterów, którzy dla nas współczesnych są największym skarbem” – podkreślił w liście prezes IPN.
Inspektor Marynarki Wojennej kadm. Jarosław Ziemiański przypomniał historię Unruga, syna generała gwardii pruskiej i jego służbę w cesarskiej marynarce, za którą w I wojnie światowej został odznaczony Krzyżem Żelaznym. Jak dodał, silne przywiązanie do polskiej tradycji sprawiło, że po wojnie wystąpił z niemieckiego wojska; krótko po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Unrug zgłosił się do powstającej Marynarki Wojennej RP, a w 1939 organizował obronę Helu i Gdyni.
„Był gorącym orędownikiem ćwiczeń na morzu, zarówno na okrętach, jak i jednostkach żaglowych. Podkreślał, że +marynarz nie wyrabia się przy ławce szkolnej, tylko na pokładzie okrętu+” – zaznaczył Ziemiański. Podkreślił, że jego nieugięta postawa wobec Trzeciej Rzeszy spowodowała, że całą wojnę spędził w obozach jenieckich.
„Admirał Unrug zawsze chciał spocząć w Polsce, ale w swoim testamencie zastrzegł, że jego prochy mogą wrócić do Polski tylko wtedy, gdy godny pogrzeb znajdą szczątki trzech zamordowanych przez bezpiekę komandorów. Nazywał ich swoimi najlepszymi oficerami” – dodał inspektor MW.
W grudniu ub. r. w Gdyni odbył się pogrzeb trzech oficerów Marynarki Wojennej - Stanisława Mieszkowskiego, Jerzego Staniewicza i Zbigniewa Przybyszewskiego, skazanych i straconych w 1952 r. na podstawie fałszywych dowodów na śmierć za szpiegostwo i dywersję. W 1956 r. wszystkich oficerów skazanych na śmierć lub dożywocie w procesie nazywanym "procesem komandorów" zrehabilitowano. Ich miejsce pochówku długo pozostawało nieznane. Zlokalizowali je badacze IPN.
Józef Unrug urodził się w 1884 r. w Brandenburg an der Havel niedaleko Berlina jako Joseph von Unruh, syn pruskiego oficera. Jego ojciec po odejściu z wojska zainteresował się polskimi przodkami, zaczął uczyć synów polskiego. Józef, wzorem ojca, wstąpił do wojska i w 1907 roku został oficerem Cesarskiej Marynarki Wojennej. W I wojnie światowej dowodził okrętami podwodnymi, był dowódcą flotylli okrętów szkolnych. Został odznaczony Krzyżem Żelaznym. Po wojnie odszedł do cywila.
W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu kapitana marynarki, nominację na stopień kontradmirała otrzymał w 1933 r. W 1939 r. dowodził obroną wybrzeża, które poddało się jako jedno z ostatnich miejsc. Był jeńcem kilku oflagów. Po uwolnieniu w 1945 r. uczestniczył w rozwiązywaniu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, żył na emigracji w Wielkiej Brytanii i Francji.
Żona admirała Zofia, urodzona w 1895 r. w Berlinie, podzielała jego pasję do Polski. Od 1958 r. obydwoje przebywali w domu spokojnej starości dla byłych kombatantów i polskich uchodźców politycznych w Lailly-en-Val koło Orleanu we Francji.
Ciężki dzień dla żeglugi na Morzu Czerwonym. Huti zaciekle atakowali statki. Kolejny został uszkodzony
Straż Miejska będzie częściej patrolować okolice Portu Gdańsk
Huti nie odpuszczają statkom i okrętom. Kolejne ataki na Morzu Czerwonym i Zatoce Adeńskiej
Trwa operacja ratunkowa statku towarowego Ultra Galaxy w RPA
"Le Monde": Rheinmetall zyskuje historyczne kontrakty w związku z wojną na Ukrainie i naraża się Rosji
Według ukraińskich służb Rosja minuje port w Noworosyjsku