Tegoroczne zbiory zbóż podstawowych (pszenica, żyto, jęczmień, owies i pszenżyto) mogą być o 4 proc. niższe niż w ubiegłym roku - podał resort rolnictwa. Jak zaznaczono w komunikacie, w celu zbilansowania rynku, w bieżącym sezonie nadal konieczne będzie utrzymanie wysokiego eksportu zbóż.

"Warunki pogodowe były w tym roku nietypowe (bardzo ciepła jesień oraz luty 2024 roku, przymrozki na koniec kwietnia, a następnie niedobór wody), przez co trudno było dostosować agrotechnikę. Mogło to mieć wpływ na wielkość plonów, a także ich regionalne zróżnicowanie" - wskazano w komunikacie MRiRW. Jak podał resort, zbiory zbóż trwają jeszcze na północy kraju, a w drugim tygodniu sierpnia żniwa dobiegną końca.

Jak podano, ze wstępnego szacunku głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych opublikowanego przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że tegoroczne zbiory zbóż podstawowych z mieszankami (pszenica, żyto, jęczmień, owies i pszenżyto) mogą osiągnąć poziom 25,6 mln ton wobec 26,5 mln ton w ub.r., czyli o 4 proc. mniej. Szacowane zbiory pszenicy wyniosą 12,3 mln ton wobec 13,2 mln ton w ub.r., a więc o 6 proc. mniej.

Resort zaznaczył, że na krajowe ceny zbóż wpływają ceny na rynku światowym, w tym na giełdzie MATIF w Paryżu. Zgodnie z danymi pochodzącymi ze Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej (ZSRIR) MRiRW, w okresie 29 lipca – 4 sierpnia br. ceny zbóż w Polsce były niższe o 10-52 proc. w porównaniu do sytuacji sprzed roku czy dwóch lat. Ceny zbóż utrzymują się obecnie również na poziomie średnio 14 proc. niższym niż w 2021 r., jednak wyższym niż w 2020 r.

Za pszenicę konsumpcyjną płacono średnio 850 zł/tonę, natomiast kukurydza paszowa kosztowała średnio 884 zł/tonę. Jak podano w komunikacie ministerstwa, obserwuje się tendencję do magazynowania zbiorów przez rolników.

Z opublikowanych przez MRiRW danych wynika, że w 2023 r. wyeksportowano z Polski rekordowe 13,7 mln ton zbóż - o 50 proc. więcej w stosunku do 2022 r. Około 40 proc. trafiło na rynki państw spoza UE. W bieżącym roku - od stycznia do maja - wyeksportowano prawie 5 mln ton zbóż. "W związku z prognozowaną wysoką produkcją zbóż w Polsce w 2024 r., w celu zbilansowania rynku, w bieżącym sezonie konieczne będzie utrzymanie wysokiego eksportu zbóż" - zaznaczono.

Według informacji ministerstwa, tranzyt zbóż z Ukrainy jest monitorowany i nie odnotowuje się niepokojących trendów w tym zakresie. Tranzyt pszenicy, kukurydzy i rzepaku w ostatnim miesiącu wyniósł ok. 160 tys. ton.

MRiRW skomentowało również sytuację na światowym i unijnym rynku zbóż. W sezonie 2024/2025 wg Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC) produkcja zbóż na świecie może być rekordowa i wynieść 2 320,9 mln ton, co oznacza wzrost o 21,7 mln ton (0,9 proc.) w stosunku do ubiegłego roku. Jak dodał resort, wykorzystanie zbóż na świecie będzie jednak większe od produkcji, a w związku z tym stan zapasów na koniec sezonu wyniesie 586,0 mln ton, czyli o 0,6 proc. mniej w stosunku do ubiegłego roku.

Z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe plony w Ukrainie i Rosji będą niższe od ubiegłorocznych. Z kolei w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Argentynie, Chinach czy Kazachstanie zbiory pszenicy będą wysokie. Stany Zjednoczone, Brazylia i Argentyna odnotują też wysokie zbiory kukurydzy.

Jak poinformowało ministerstwo rolnictwa, prognozowana przez Komisję Europejską produkcja zbóż w UE wyniesie 271,6 mln ton, o 0,6 proc. więcej w porównaniu do ubiegłego roku oraz o 3,4 proc. mniej w odniesieniu do średniej 5-letniej. Produkcja kukurydzy osiągnie 62,9 mln ton, o 0,3 proc. więcej niż w ub.r. i o 5,8 proc. mniej wobec średniej 5-letniej. Spodziewana produkcja pszenicy osiągnie 120,8 mln ton, o 3,8 proc. mniej niż w ub.r. i o 4,7 proc. mniej w odniesieniu do średniej 5-letniej.

Z powodu niekorzystnych warunków pogodowych największe spadki produkcji zbóż w porównaniu do ubiegłego roku prognozuje się we Francji, na Węgrzech, w Rumunii i we Włoszech.

Resort poinformował również, że w MRiRW od lipca działa Zespół ds. monitorowania rynku zbóż, którego pracami kieruje wiceminister rolnictwa Michał Kołodziejczak. W jego skład weszli eksperci z MRiRW, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Głównego Urzędu Statystycznego, Centrum Doradztwa Rolniczego, Krajowej Rady Izb Rolniczych, należącej do Krajowej Grupy Spożywczej spółki Elewarr, Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego (PIB) oraz Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB.

Jak podano, zespół zajmuje się oceną sytuacji na rynku zbóż oraz analizą systemowych rozwiązań. 

gkc/ malk/