W całym kraju odbywają si  uroczystości upamiętniające 79. Rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Wystawiono warty honorowe w miejscach pamięci, złożono wiązanki kwiatów oraz oddano salwy honorowe. O godzinie 17.00, symbolicznej godzinie „W”, sygnalizującej rozpoczęcie walk, w miastach zawyły syreny alarmowe, a na statkach, promach i okrętach cumujących w portach uruchomiono tyfony. W ten sposób oddano hołd bohaterskim żołnierzom Armii Krajowej oraz cywilnej ludności miasta.

Pamięć o powstańcach uczczono również w Trójmieście. W Gdańsku i Gdyni wystawiono warty honorowe przed pomnikami upamiętniającymi AK oraz Polskie Państwo Podziemne, a także złożono wiązanki kwiatów z udziałem radnych, organizacji kombatanckich, delegacji trójmiejskich jednostek wojskowych i innych formacji mundurowych. Odbyły się również okolicznościowe wystąpienia przedstawicieli władz miejskich i weteranów AK, a także przeprowadzono nabożeństwa upamiętniające bohaterskich powstańców i mieszkańców Warszawy. W tych obchodach nie zabrakło przedstawicieli polskiej Marynarki Wojennej w postaci kadry dowódczej i warty honorowej z 3. Flotylli Okrętów.

Na placu przed Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbyły się uroczystości zorganizowane przez wojewodę pomorskiego Dariusza Drelicha, we współpracy z placówką i z gdańskim oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej. Oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Graniczne, a w wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele władz i instytucji lokalnych oraz służb mundurowych, w tym komendant MOSG kontradm. SG Andrzej Prokopski.

Podczas obchodów w Świnoujściu była obecna delegacja 8. Flotylli Obrony Wybrzeża na czele z dowódcą, kmdr. Piotrem Sikorą Uroczystości miały miejsce pod pomnikiem Orła Białego u zbiegu ulic: Krzywoustego, Paderewskiego oraz Wyszyńskiego w Świnoujściu. Uczestniczyli w nich przedstawiciele władz miejskich, delegacje służb mundurowych, środowiska kombatanckie oraz mieszkańcy.

Fot. Służby Prasowe 8. FOW

***

W trakcie pamiętnych walk w stolicy, trwających od sierpnia do września 1944 roku, swój epizod mieli marynarze służący wcześniej w przedwojennej marynarce wojennej oraz flocie handlowej, którzy nie zdołali przedostać się na Zachód i dołączyć do aliantów. Byli to m.in. członkowie Wydziału Marynarki Wojennej „Alfa”, będącego częścią Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK. Jednostka dysponowała m.in. własnym budżetem, kadrą dowódczą, służbą zdrowia i oddziałem kobiecym. Wystawił on do walki w powstaniu oddział bojowy o kryptonimie „Szczupak”, dowodzony przez kmdr. ppor. Władysława Maciocha (ps. „Mizio”). Jego zadaniem było zajęcie Portu Czerniakowskiego i uruchomienie przeprawy przez Wisłę, a także, w razie wysadzenia mostów, zajęcie obecnych na rzece jednostek nawodnych. Zadanie okazało się niewykonalne z powodu braków w uzbrojeniu, a przede wszystkim wycofaniu przez Niemców najważniejszych jednostek pływających stojących na Wiśle. Po późniejszym rozbiciu oddziału na mniejsze grupy, służący w nich marynarze walczyli dalej przeciwko okupantowi.

Sformowany oddział był częścią budowanych struktur i kadr morskich Państwa Podziemnego z myślą o tym, że po zakończeniu wojny i odzyskaniu dostępu do polskich portów stanie się istotne odtworzenie działalności stoczniowej i portowej, a także zapewnienie kadr na statki i okręty. W tym celu kmdr ppor. Antoni Gniewecki ps. "Witold", który był wśród przedstawicieli sił morskich, w tym rezerwistów, jacy zostali w kraju, rozpoczął budowanie podziemnej organizacji zrzeszającej marynarzy, która w 1941 roku stała się ugrupowaniem "Alfa", podporządkowanym pierwotnie Związkowi Walki Zbrojnej. Po jego przekształceniu w 1942 roku Armię Krajową grupa stała się Wydziałem Marynarki Wojennej Komendy Głównej AK o kryptonimie "Ostryga". Do jego zadań należało prowadzenie działalności wywiadowczej i kontrywiadowczej w zakresie spraw morskich. Wykorzystując dostępne kadry i bazę dydaktyczną wydział organizował kursy w ramach Tajnego Instytutu Morskiego, który był częścią Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Wśród prowadzonych zajęć były m.in. budownictwo statków i okrętów, taktyka walki morskiej i rzecznej, a także ratownictwo morskie. Celem było zapewnienie sprawnej odbudowy sił morskich państwa jak i jego gospodarki morskiej. Członkowie powołanego zespołu utrzymywali także kontakt z siłami polskiej Marynarki Wojennej, które obok aliantów zachodnich walczyły na morzach i oceanach, w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Innym, wodnym aspektem walk podczas Powstania Warszawskiego były próby sforsowania Wisły przez oddziały . Armii Wojska Polskiego, walczącej u boku Armii Czerwonej. Z powodu niedostatecznego przygotowania sił polskich, braku skoordynowania działań i przewagi ogniowej Niemców próba zakończyła się niepowodzeniem oraz dużymi stratami.

Powstanie warszawskie było największą akcją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego podczas II wojny światowej. Rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku, planowano na kilka dni. Ostatecznie trwało blisko 63, do 3 października. W walkach uczestniczyło 40-50 tys. członków AK i innych formacji podziemia, z których zginęło 18 tys., a ponad 25 tys. zostało rannych. Ucierpiała również cywilna ludność miasta. W trakcie walk oraz pogromów z rąk okupanta zginęło 180 tys. osób, a po zakończeniu powstania 600 tys. mieszkańców zostało wypędzonych z Warszawy. Następnie stolica Polski została, na rozkaz Adolfa Hitlera, w dużej mierze spalona oraz zburzona.