Rosnące zagrożenie zatopioną bronią chemiczną w Morzu Bałtyckim: od dyskusji do działania

7 czerwca 2024 r. w Warszawie odbyło się spotkanie informacyjne pt. "Zatopiona w Morzu Bałtyckim broń i amunicja chemiczna: rosnące zagrożenie bezpieczeństwa, gospodarcze, środowiskowe i zdrowotne". Wydarzenie zorganizowane zostało przez Międzynarodowe Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego (ICCSS) w Warszawie oraz Instytut Oceanologii PAN w Sopocie, we współpracy z Sekretariatem Rady Państw Morza Bałtyckiego oraz Wydziałem Dowodzenia i Operacji Morskich Akademii Marynarki Wojennej.

MFW: niewybuchy i broń chemiczna na polskich obszarach morskich

„Miejsca zatopienia amunicji chemicznej stanowią trudne do kontrolowania rozproszone punktowe źródła skażeń o nieznanej wielkości. Ponadto mają duże negatywne oddziaływanie na gospodarkę, co powoduje, że Morze Bałtyckie jest mniej bezpieczne i potencjalnie bardziej kosztowne pod kątem inwestycji.”

Historia badań i inicjatyw międzynarodowych w sprawie zatopionej amunicji

Zatopiona amunicja, a zwłaszcza amunicja chemiczna była postrzegana jako problem polityczny. Spowodowane było to kwestiami związanymi z odpowiedzialnością prawną. Powszechnie akceptowana zasada „Zanieczyszczający Płaci” (z ang. Polluter Pays) jest już w użyciu od IX wieku, ale jej stosowanie formalne to historia najnowsza.

Problem zatopionej amunicji w Bałtyku

Bałtyk otoczony jest ze wszystkich stron uprzemysłowionymi państwami. Do morza uchodzi ponad 250 rzek, zaś w zlewni Morza Bałtyckiego zamieszkuje około 84 milionów ludzi. Wymiana wody ze wszechoceanem jest ograniczona i odbywa się przez stosunkowo wąskie Cieśniny Duńskie. Stąd też, akwen ten jest bardzo podatny na zanieczyszczenie.

Tykające bomby na dnie Bałtyku

Zarówno administracja morska jak i ochrony środowiska nie rozpoznawały zagrożeń wynikających z zalegania w zatopionych na dnie Bałtyku wrakach ropopochodnego paliwa i broni chemicznej. Nie szacowały też ryzyka z nimi związanego i skutecznie nie przeciwdziałały rozpoznanym i zlokalizowanym zagrożeniom. Może to doprowadzić do katastrofy ekologicznej na niespotykaną skalę. Największe zagrożenie stanowią pochodzące z okresu II wojny światowej Stuttgart i Franken. Z pierwszego już wydobywa się paliwo, drugi, z powodu korozji może się

Zatopiona w Bałtyku amunicja chemiczna i ryby

Problem wpływu amunicji chemicznej na ekosystem Morza Bałtyckiego, na choroby ryb a nawet na zagrożenie zdrowia konsumentów tych ryb co pewien czas powraca na łamy mediów. W ostatnim czasie pojawiło się wiele alarmistycznych doniesień, przewidujących katastrofę ekologiczną z powodu korodujących beczek i amunicji zawierającej gazy bojowe, zatopionych po II Wojnie Światowej. Wyciekający z nich iperyt i inne środki toksyczne miałyby powodować masowe owrzodzenia u dorszy i zanieczyszczenia ryb zagrażające ludziom, którzy je jedzą. Bu